Outlook 2023 (Leuven)

De aanhoudende Russische agressie in Oekraïne blijft als een donkere wolk boven de toekomst van de wereldeconomie hangen. Stijgende energieprijzen, haperende supplychains, torenhoge inflatie, stijgende rentes en toenemende ongelijkheid.

De optimistische voorspellingen van de roaring twenties bleken tot nog toe een maat voor niets. De beloofde economische herstelgolf post-corona heeft zand in de motor.

Geen tekort aan gas!

Nu de oorlog in Oekraïne in alle hevigheid woedt, gaan steeds meer stemmen op om Europa volledig af te koppelen van het Russische aardgas. Die discussie op zich voedt een verstoring op de internationale gasmarkt, waardoor de prijzen stijgen tot recordhoogte. En dat terwijl er eigenlijk geen tekort is. Ondernemen sprak met Ivo Van Isterdael, chief advisor CREG.

Panelgesprek geopolitiek

Europa begint stilaan te ontwaken. Uit de roes die vrede en vooruitgang ons de afgelopen generaties hebben gebracht. Grenzen zijn in een geglobaliseerde economie weerloos tegen een virus. De Russische Beer die zich roert aan Europa’s achterdeur, dreigt decennialange geopolitieke rust danig te verstoren. Wat gebeurt er achter het gezicht van de staatscensuur iets verder naar het oosten in China? En wat als we de gevolgen van de klimaatcrisis écht beginnen voelen?

Trend Table 2023 (Sint-Martens-Latem)

De toekomst is maakbaarder dan je denkt. Je moet wel durven vooruitkijken. Zodat je weet welke kansen te grijpen of uitdagingen te omarmen. In tijden van razendsnelle veranderingen bereid je de toekomst daarom best vandaag al voor.

In de ETION Trend Table 2023 blik je samen met sprekers vooruit naar beslissende maatschappelijke trends. Veranderingen die zich vandaag al laten voelen. En die een belangrijke impact zullen hebben op hoe we binnenkort gaan samenleven en ondernemen.

Russische roulette met olie en gas

De oorlog in Oekraïne heeft de houding van het Westen ten aanzien van Rusland helemaal omgegooid. De grote afhankelijkheid van Russische olie en gas is voor Europa een strategisch blok aan het been. Voor deze afhankelijkheid waarschuwden we reeds in onze beleidsnota van 2008. De lessen van toen zijn nog altijd relevant.

Van economische naar geo-economische logica

In zijn inspiratienota ‘Gewapende interdependentie’ heeft Hans Diels het over de evolutie van een economische naar een geo-economische logica. We zitten in een tijdperk waarin we een enorme economische interdependentie tussen landen combineren met een sterk toegenomen conflict, zo schrijft hij. Economische stromen worden niet langer alleen op basis van een economische logica georganiseerd. De politieke disruptie speelt voor steeds meer bedrijven een rol in hun wereldwijde organisatie.

Oekraïnecrisis harde dreun maar nog geen uppercut

Samen vertegenwoordigen Rusland en Oekraïne amper 1% van onze export. Van al het gas dat we invoeren, komt slechts 3% uit Rusland. De investeringen van Belgische bedrijven zijn in beide landen beperkt.

Het falen van de verbeelding

In november 2021 zagen we de opbouw van Russische troepen aan de grens met Oekraïne. Dat leidde niet tot een actieplan met wat Europa of de VS zouden doen als Rusland zou binnenvallen. Er werd veel gespeculeerd maar er werd niet nagedacht over hoe wij als EU zouden reageren als dat waar Poetin zich op leek voor te bereiden, zou gebeuren.

Activisme BP en Shell verdient navolging

De kat werd de bel aangebonden door BP dat aankondigde dat het zijn aandeel van 20% in Rosneft, een Russisch staatsoliebedrijf, zal afstoten. Shell kwam vervolgens met het nieuws dat het zich zal terugtrekken uit een LNG-project met Gazprom alsook uit de omstreden ‘Nord Stream 2’-pijplijn tussen Rusland en Duitsland. De druk op de sector kwam er ook nadat het Noorse Equinor had aangekondigd dat het zijn banden met Russische partners doorknipt.

Gewapende interdependentie

Na de geopolitieke rust van de jaren negentig komen we in een periode van turbulentie terecht. We leven in een extreem geglobaliseerde wereld waar goederen, geld en data tussen landen stromen alsof politieke grenzen niet meer bestaan. Tegelijkertijd zien we dat die politieke grenzen terug belangrijk worden en dat creëert disruptie van economische stromen.