Sociale en reguliere economie vinden elkaar
De sociale economie doet vaak wat de reguliere economie niet kan of wil doen. Daarin schuilt een enorme kracht tot samenwerking tussen beide sectoren. Tal van oorzaken werken die win-win verder in de hand. De belangrijkste is de toenemende arbeidskrapte. Daarnaast versnelt de pandemie een aantal trends. De nabijheid van de sociale economie rijmt met duurzaamheid alsook met een minder globale wereld. En ook technologie biedt opportuniteiten.
In de leeftijdscategorie 20-64 jaar telt Vlaanderen meer dan 800.000 ‘niet-actieven’. Sommige spreken liever van anders-actieven. Het zijn in elk geval mensen die geen officiële baan hebben en er evenmin naar op zoek gaan. Het is een enorm groot reservoir aan talent dat niet aangeboord wordt door de traditionele arbeidscircuits. Die circuits zoeken hun gading vooral via klassieke kanalen zoals de VDAB, uitzendarbeid, werving- en selectiekanalen alsook studentenarbeid. In april noteerden we ongeveer 180.000 mensen die via deze kanalen officieel op zoek waren naar een baan.
De paradox is dat dit grote reservoir aan talent niet volstaat om ‘amper’ 150.000 vacatures in te vullen. De gevraagde competenties in de vacatures matchen vaak niet met het aanbod. Ons systeem slaagt er bovendien onvoldoende in om de grote groep anders-actieven toe te leiden naar de arbeidsmarkt.
Vandaar dat bedrijven steeds minder vaak op zoek gaan naar de witte raaf. Competenties zijn belangrijk maar attitudes en een bereidheid tot verandering zijn meer doorslaggevend in een wereld waarin competenties snel verouderen. Bedrijven gaan steeds vaker medewerkers zelf opleiden. Eventueel bundelen ze in dat verband de krachten. Ook samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld via het opzetten van ondernemerscoöperaties, kunnen een oplossing bieden.
Een voor de hand liggende oplossing is samenwerking met de lokale en sociale economie. Deze sector is gespecialiseerd in het activeren van talent met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door dat talent bij te sturen en te ondersteunen, boort men een zeer groot onontgonnen terrein aan. Het is geen toeval dat de uitbesteding van specifieke taken, vaak arbeidsintensieve, steeds vaker ingeburgerd geraakt.
Door talent met een afstand tot de arbeidsmarkt bij te sturen en te ondersteunen, boort men een zeer groot onontgonnen terrein aan.
Die uitbesteding kan naar een sociaal-economiebedrijf buiten de eigen bedrijfsmuren, maar ondernemingen kunnen ook de sociale economie letterlijk binnenhalen in hun bedrijf. Bij enclavewerking komen doelgroepmedewerkers opdrachten uitvoeren voor rekening van het regulier bedrijf.
Hoe dan ook, zowel in het geval van interne als externe samenwerking, haalt de onderneming ‘purpose’ en maatschappelijke betrokkenheid binnen in het bedrijf. Medewerkers, zeker jongere generaties, verwachten steeds vaker die maatschappelijke betrokkenheid en de symbiose met de sociale economie is dan ook een enorme troef. Dit rijmt tevens met waarden zoals inclusie en diversiteit.
Naast de trend naar maatschappelijke betrokkenheid werken nog enkele andere elementen de samenwerking tussen sociale en reguliere economie in de hand. De pandemie doet ondernemingen nadenken over het terug naar hier halen van arbeidsintensieve arbeid. In elk geval wil men de supply chain ontdubbelen. Just-in-time wordt just-in-case. Deze reshoring biedt ook kansen voor de sociale economie. Zeker wanneer de overheid deze omschakeling zou ondersteunen met een aangepast beleidskader.
Ook de technologische verandering biedt mogelijkheden. Digitalisering, automatisering en robotisering doen jobs verdwijnen maar tegelijk ook nieuwe ontstaan. De samenwerking tussen mens en machine (cobotisering) kan de afstand tot de arbeidsmarkt voor doelgroepmedewerkers verkleinen.
Tot slot biedt ook de trend naar verduurzaming kansen. Onderzoek van ‘Vlaanderen Circulair’ bracht de tewerkstellingskansen van de circulaire economie in kaart. De mogelijkheden zijn enorm: niet alleen voor het recycleren en sorteren van afval, maar nog meer voor het vermijden ervan door regeneratie van bestaande producten, het hergebruiken van grondstoffen, het organiseren van een deeleconomie… Voor bedrijven die hun zakenmodel op een circulaire leest willen schoeien, houdt deze complementariteit eveneens kansen in.
- Leestip: ‘Koers naar talent in overvloed’.