De strijd om de praktische vorming van leerlingen
Opinie van Serge Huyghe
Vorige week uitten scholen voor technisch en beroepsonderwijs hun ongerustheid over de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair onderwijs. Momenteel zijn die in volle voorbereiding.
Uit wat er nu al naar buiten lekt, vrezen de directies dat technische of praktijkgerichte vakken worden opgeofferd voor algemene vorming. De directies zijn niet tegen een brede basisvorming, maar zijn bevreesd voor een verstoring van het evenwicht. Afhankelijk van de richting gaat het om twee tot vier uur minder richtingspecifieke vakken.
“We moeten leerlingen de nodige vaardigheden en attitudes bijbrengen zodat ze binnen onze snel veranderende maatschappij hun leven zo optimaal mogelijk kunnen uitbouwen.”
In hun argumentatie verwijzen ze naar het bedrijfsleven dat mensen wil die een ‘stiel’ kennen en uitvoeren. Ze gaan er ook vanuit dat leerlingen in het technisch en beroepsonderwijs school lopen om een specifiek vak te leren.
Spijtig genoeg wordt in deze argumentatie nog altijd gedacht vanuit het oude paradigma waarbij leerlingen ‘opgeleid’ worden om met ‘de hersenen’ of om met ‘de handen’ te werken. Helaas zit de realiteit anders in elkaar.
Het is namelijk niet meer van deze tijd om leerlingen voor te bereiden op één bepaalde job. De kans dat iemand de komende decennia tot aan zijn pensioen dezelfde job zal uitoefenen, is klein. Daarom moeten leerlingen meer dan ooit voorbereid worden op het latere leven.
We moeten leerlingen de nodige vaardigheden en attitudes bijbrengen zodat ze binnen onze snel veranderende maatschappij hun leven zo optimaal mogelijk kunnen uitbouwen. Gekoppeld aan een gedegen basiskennis betekent dit eveneens nieuwe digital skills bijbrengen, maar ook zachte competenties…
Natuurlijk is een goede basispraktijkopleiding belangrijk wanneer iemand voor een meer praktische richting kiest, maar we moeten echt meer werk durven maken van meer generalistische opleidingen. De graad van verandering in onze maatschappij is zo groot dat we leerlingen onmogelijk detaillistisch kunnen voorbereiden op hun latere functie. Specifieke technieken zijn al na enkele jaren achterhaald.
Er is nood aan leren leren als eerste opstap naar levenslang leren. Bovendien kunnen digitale leermogelijkheden de weg openen naar coachende leerkrachten die tijd vrij kunnen maken om leerlingen meer op maat te begeleiden, zowel sterken als zwakkeren...
“De graad van verandering in onze maatschappij is zo groot dat we leerlingen onmogelijk detaillistisch kunnen voorbereiden op hun latere functie.”
Uit onderzoek blijkt dat de competenties van werknemers in STEM-beroepen relatief snel verouderen door de snelle evoluties in hun sectoren. Dat is ook de reden waarom medewerkers in STEM-beroepen hun job verlaten en elders werk zoeken. De onderzoekers spreken dan ook eerder van een tekort aan STEM-competenties dan van een tekort aan STEM-medewerkers. Ze pleiten voor meer levenslang leren om de competenties van het bestaande personeel af te stemmen op de recente evoluties van de arbeidsmarkt.