Tiktok-ban is nieuwe stap in de fragmentatie van het internet
De Amerikaanse wet die Tiktok binnen de twaalf maanden verbiedt, is aangenomen door de Amerikaanse Senaat en ligt nu op het bureau van president Joe Biden. Die wet, een zeldzaam bipartisaan initiatief, zal naar alle waarschijnlijkheid worden bekrachtigd door de president.
Het is begrijpelijk dat de Verenigde Staten zich zorgen maken. Tiktok is een sociaalmediaplatform dat 150 miljoen Amerikanen gebruiken. Het wordt gecontroleerd door een bedrijf dat uiteindelijk verantwoording moet afleggen aan de Chinese overheid. Het risico is reëel dat de Chinese Communistische Partij in het geval van een oplopend conflict Tiktok zou gebruiken.
Eis tot verkoop
Hoewel een verbod begrijpelijk zou zijn, vereist de wet niet expliciet dat Tiktok verboden moet worden. Ze eist dat de eigenaar, het Chinese Bytedance, Tiktok binnen de twaalf maanden verkoopt aan een Amerikaanse entiteit.
De eis dat de verkoop aan een Amerikaans bedrijf moet gebeuren, roept vragen op. Hoewel terughoudendheid ten opzichte van Chinese eigenaars begrijpelijk is, is het niet duidelijk waarom de nieuwe eigenaar per se een Amerikaans bedrijf moet zijn.
Als we die redenering doortrekken, zou de Europese Unie ook kunnen besluiten dat platformen als Facebook of X verboden worden, tenzij ze worden verkocht aan Europese bedrijven.
Als we die redenering doortrekken, zou de Europese Unie ook kunnen besluiten dat platformen als Facebook of X verboden worden, tenzij ze worden verkocht aan Europese bedrijven. Het is immers mogelijk dat die platformen worden misbruikt in geval van een conflict tussen Europa en de VS. Bovendien gebruiken andere landen die platformen al voor desinformatiecampagnes.
Wereldwijd?
De voortzetting van die logica zou leiden tot verdere fragmentatie van het internet. Het world wide web zou steeds minder ‘worldwide’ zijn. We zien daarvan al voorbeelden in China, met de ‘Great Firewall’. Steeds meer autoritaire regimes, waaronder Rusland, nemen dat model en de Chinese technologie over om een eigen internet te creëren.
Dat is een verontrustende ontwikkeling. Het oorspronkelijke idee was dat het internet een wereldwijd dorpsplein zou zijn, zoals Bill Gates ooit voorstelde. Maar het lijkt er steeds meer op dat het zich ontwikkelt tot afzonderlijke dorpspleinen met hoge muren eromheen. Dat zal het voor bedrijven moeilijker maken om wereldwijd actief te zijn en zal landen steeds meer in de eigen informatiebubbel doen belanden. Dat heeft een negatieve invloed op het wederzijdse begrip tussen landen en hun bevolkingen.