Ondernemen in een complexe omgeving
Economiefilosoof Rogier De Langhe doet al jaren fundamenteel onderzoek naar technologische revoluties. Hij schreef recent voor ETION een inspiratienota over het oplossen van complexe problemen. “We zitten midden in de digitale revolutie”, zegt hij. “Die vertoont een interessante overeenkomst met de industriële revolutie, die een disruptie en een andere manier van denken teweegbracht. Plots werden we veel sterker en bouwden we een moderne wereld naar analogie van een machine, gebaseerd op oorzaak-gevolgrelaties. Ook de digitale revolutie verandert de manier waarop we naar de wereld kijken. Het grote verschil is dat we nu niet sterker, maar slimmer worden. Alles is meer met elkaar verbonden. Er ontstaat een nieuwe wereld waarin niet machines, maar netwerken de centrale analogie vormen. Die netwerken zetten onze vertrouwde intuïties over oorzaak-gevolgdenken op hun kop. Vandaar ook de term revolutie. De spelregels zijn veranderd, van ingewikkeld naar complex. Wie complexiteit begrijpt, komt met een voorsprong aan de start.”
De financiële crisis van 2008 was voor Rogier De Langhe een wake-upcall. Die drukte de wereld met de neus op de feiten dat onze economie geen evenwichtssysteem is, maar een complex systeem waar zaken gebeuren die buiten proportie zijn en waarvan het risico onmogelijk in te schatten is. “Zoals de financiële crisis voor de economische wereld een kennismaking was met complexiteit, is de pandemie dat voor de bredere bevolking. Die complexe situaties duiken trouwens vaker op omdat onze wereld steeds meer geconnecteerd wordt.”
Complexe problemen hebben geen eenduidige oorzaak. Ze zijn het gevolg van de interactie tussen verschillende oorzaken, die samen een systeem vormen.
Om die complexe situaties op te lossen, is het volgens De Langhe belangrijk om het onderscheid te maken tussen een ingewikkeld en een complex probleem. Een ingewikkeld probleem bestaat uit tal van afzonderlijke problemen die apart opgelost kunnen worden en na afloop weer in elkaar worden gezet. “Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van een Boeing 747. Bij een complex probleem daarentegen zijn er onderling interagerende oorzaken, waarvan het gevolg groter is dan de delen. Als je een oorzaak wegneemt, dan weet je niet wat het gevolg zal zijn voor de rest. Voor hetzelfde geld vergroot dat het probleem alleen nog maar.”
- Lees het volledige artikel in het maartnummer van Ondernemen [PDF, 3 blz., 175 kB].
- Download ETION Inspiratienota 121, ‘Eenvoud in complexiteit’, februari 2021 [PDF, 8 blz., 1,97 MB].