Helden op de werkvloer door te luisteren

In Vlaanderen stappen dagelijks drie mensen uit het leven. “Er bestaan tal van initiatieven rond preventie van zelfdoding, maar we merken in de cijfers tot nu toe weinig verbetering bij de leeftijdsgroep 40-60 jaar”, zegt Kirsten Pauwels, directeur van het Centrum ter Preventie van Zelfdoding. “Dat is juist de groep van mensen die de meeste tijd doorbrengt op de werkvloer. Iedereen in de samenleving heeft een rol. Zelfmoordpreventie is daarom ook een taak voor de werkvloer.”

In bedrijven met een verbonden cultuur en waar de medewerkers zich gehoord voelen, kan het werk een preventieve rol spelen. “Wanneer medewerkers zich niet goed voelen op het werk, het gevoel hebben dat ze weinig impact hebben op wat ze doen, of geen mogelijkheid hebben om zelf vorm te geven aan hun werk, dan kan dit het risico verhogen. Het taboe bespreekbaar maken en luisteren naar de medewerkers, is de eerste stap naar preventie.”

“Willen we echt invloed hebben op het aantal zelfdodingen, dan hebben we die werkvloer nodig als setting”, zegt Kirsten Pauwels. “Een cultuur van luisteren, kwetsbaarheid tonen en erover spreken, is belangrijk. Dat gaat van algemene preventie door een sfeer van mentale gezondheid te bevorderen, tot het gericht ondersteunen van medewerkers die het moeilijk hebben, met psychische problemen zitten of die aan zelfdoding denken. Daarbij kijken we niet alleen naar de hr-afdelingen en de interne diensten voor preventie op het werk, maar ook naar de collega’s.”

Luisterend leiderschap

Nadat Peter De Prins, professor aan Vlerick Business School, vorig jaar uit het leven stapte, werd Be A He(a)ro opgericht. Het is een gezamenlijk initiatief van zijn weduwe Veronique Van de Steen, Heidi Theys, die samen met De Prins het consultancybureau LQ leidde, en David Ramael, artistiek directeur van muziek­ensemble Boho Strings.

Be A He(a)ro streeft naar bedrijfsculturen waar mentale gezondheid centraal staat, bespreekbaar is en een strategische doelstelling is voor het bedrijf. “Bedrijven zijn er zich van bewust — zeker in coronatijden — dat mentale gezondheid belangrijk is. We roepen op om van medewerkers helden of ambassadeurs te maken. Helden creëren vertrouwen en kwetsbaarheid, waardoor medewerkers zichzelf kunnen zijn in een veilig klimaat. Ze luisteren echt, zonder oordeel”, zegt David Ramael.

Helden creëren vertrouwen en kwetsbaarheid, waardoor medewerkers zichzelf kunnen zijn in een veilig klimaat. Ze luisteren echt, zonder oordeel.

Meer dan horen

Be A He(a)ro organiseert workshops, waarbij de deelnemers leren wat luisterend leiderschap inhoudt en hoe ze een held op de werkvloer kunnen zijn. De workshops worden volledig begeleid door muziek. “Het luisterend leiderschap en een held zijn, illustreren we aan de hand van een aantal oefeningen”, legt Ramael uit. Hij maakt geen gebruik van een theateropstelling, de deelnemers zitten tussen de muzikanten. “Omdat we over een moeilijk thema praten, gieten we dit in een interactieve workshop waar beleving centraal staat. We willen de mensen wakker maken en losschudden, zodat ze geëngageerd terugkeren naar de werkvloer om de nodige veranderingen door te voeren. Het is belangrijk dat de deelnemers de helden worden die de boodschap rond mentaal welzijn en zelfdodingpreventie verspreiden en echt luisteren.”

Boho Strings gebruikt de muziek om enkele sterke boodschappen duidelijk te maken. Het orkest speelt fragmenten van Beethoven. “De componist dacht zelf aan zelfdoding vanwege zijn doofheid, maar hij besliste toch om verder te gaan door zijn kunst. Op die manier ervaren de deelnemers dat luisteren meer is dan horen.”

Lees het volledige artikel in het septembernummer van Ondernemen.