Klimaattransitie: waar bedrijven en centrale banken elkaar vinden

Opinie van Geert Janssens (Trends.be, 29 februari 2024)

Klimaattransitie behoort tot de primaire doelstellingen van een centrale bank. In een interview met Trends-Knack (26 feb. 2024)  verdedigde Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank, deze controversiële stellingname. Haar betoog is het spiegelbeeld van een wereld waarin ook bedrijven klimaatdoelen moeten nastreven.

Klimaat en prijsstabiliteit

Lagarde was te gast op de Europese financiële top in Gent en lichtte haar stelling toe met twee voorbeelden. Wanneer vrachtschepen op de binnenvaart maar half geladen kunnen varen omdat de waterstand in de rivieren te laag staat, dan heeft dat impact op de prijzen van de goederen die deze schepen vervoeren. Een ander voorbeeld betreft de verzekeringssector waar men vreest voor natuurrampen en een exponentiële stijging van het aantal schadegevallen. Dat zal niet alleen impact hebben op de waarde van dat vastgoed en de verzekeringspremies, maar dus ook op de inflatie.

Met andere woorden, klimaatverandering wordt een steeds groter risico voor prijsstabiliteit, nog altijd de hoofddoelstelling van een centrale bank. Klimaatverandering negeren, zou erop neerkomen dat men als centrale bank de realiteit ontkent. Dat verklaart waarom de Bank of England enkele jaren geleden onomwonden aankondigde dat ze voortaan het financieel systeem zou testen op zijn weerbaarheid ten aanzien van klimaatrisico’s. Tal van centrale banken, waaronder de ECB, volgden dat voorbeeld.

Inmiddels hebben een aantal centrale banken zich ook tot doel gesteld om de klimaattransitie te faciliteren. Gevraagd naar de concrete acties die de ECB in dat verband onderneemt, gaf Lagarde opnieuw enkele voorbeelden. Rechtstreekse financiering is niet aan de orde, maar indirect neemt de ECB klimaatrisico’s in acht via haar macro-economische analyses en de stresstests van private banken. Sinds oktober 2022 krijgen obligaties met een betere klimaatscore voorrang in haar aankoopprogramma’s (zogenaamde Tilting). Zo ook worden groene obligaties hoger aangeschreven als waarborg voor leningen bij de ECB.

Financiering en regelgeving

Op die manier sijpelt de vergroening van het bedrijfsleven door via de financiering van banken en via de wereld van de investeerders waar klimaatscores belangrijker worden. In een bevraging van ETION/Acerta tijdens de zomer van 2023 gaf bijna de helft van de respondenten aan dat klimaat al een impact heeft op hun financieringsvoorwaarden. De druk op bedrijven komt echter niet enkel via de weg van de financiers en investeerders. Inmiddels laat de impact zich ook voelen via een karrenvracht aan regelgeving die de strategie van een onderneming ondersteboven haalt. We hebben het dan over CSRD en ESRS.

CSRD staat voor ‘Corporate Sustainability Reporting Directive’ wat zoveel betekent als de directieve die bedrijven verplicht om te rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen. Vanaf 2025 moeten zeer grote en beursgenoteerde bedrijven publiceren over de acties die ze in de loop van 2024 in dat verband hebben ondernomen. Bij de rapportage dienen ze een bepaald format te volgen, namelijk de ESRS standaarden (European Sustainability Reporting Standards) die onder de auspiciën van EFRAG — een onafhankelijke organisatie — werden opgesteld en op 22 december 2023 werden gepubliceerd. Die standaarden verplichten de grote bedrijven om ook te kijken naar de klimaatinspanningen bij hun leveranciers. Op die wijze strekt de impact zich mogelijk onmiddellijk uit tot minder grote spelers en kmo’s.

Risico’s en opportuniteiten

Bij het opstellen van de regelgeving ging EFRAG niet alleen te rade bij stakeholders. Ze hebben zich ook gebaseerd op de aanbevelingen van een internationale taskforce die streeft naar een zekere mate van standaardisering. Dit neemt niet weg dat er tussen de EU, het VK en de VS verschillen zijn in aanpak. De rode draad is wel dat de rapportage aangeeft hoe klimaatrisico’s en opportuniteiten binnen een organisatie worden aangestuurd en hoe vervolgens de strategie van de organisatie erdoor wordt beïnvloed. Daarbij aansluitend moeten ondernemingen aangeven hoe risico’s worden gemanaged en welke indicatoren daarbij worden gebruikt.

Het is nuttig om te weten dat deze aanpak onderdeel is van het ‘fit-for-55’-programma en de ruimere Green Deal. Ook de zogenaamde EU-taxonomie past in dat kader. Die taxonomie moet investeerders helpen bepalen wanneer een activiteit duurzaam is of niet. Dit is nodig om greenwashing te vermijden en moet de implementatie van de CSRD ondersteunen.

De klimaattransitie wordt zowel top-down via de ECB als bottom-up via de kleinste leverancier in de ketting aangestuurd.

En op die manier is de cirkel rond. De klimaattransitie wordt zowel top-down via de ECB als bottom-up via de kleinste leverancier in de ketting aangestuurd. Het net wordt geleidelijk strakker aangespannen. Het tempo waarmee dat gebeurt, kan nog veranderen maar de richting waarin dat proces loopt, ligt vast. Bedrijven doen er goed aan om zich voor te bereiden op deze realiteit.
 

CSRD in de praktijk (20 maart)

Klaar om de complexe wereld van duurzaamheidsrapportage te begrijpen? Tijdens onze après-midi op 20 maart (16 uur, Wilrijk) maak je kennis met de betekenis van CSRD en ESRS voor jouw bedrijf.
Hans Buysse van EFRAG schetst het wettelijke kader. Orakel, ETAP Lighting International en Arvesta delen hun ervaringen met de toepassing van deze nieuwe regelgeving. Hoe hebben zij de 'dubbele materialiteit' in de praktijk gebracht? En welke impact had dit op de strategie van de organisatie? Wat betekende dit voor hun leveranciers, inclusief de kmo's waarmee ze samenwerken?
Zorg dat je erbij bent om je bedrijf voor te bereiden op de toekomst! Meer info en inschrijven.