Coöperatief ondernemerschap: meer dan ooit springlevend

Er wordt wel eens beweerd dat een coöperatieve vennootschap onder het nieuwe vennootschapsrecht enkel nog interessant is voor de social profit. Waarom die interpretatie fout is, kan je op 13 oktober vernemen tijdens het online Cera Coop Event.



4 september 2020
Fotograaf
123rf

Vaak wordt beweerd dat een coöperatieve vennootschap (cv) onder het nieuwe vennootschapsrecht enkel nog interessant is voor de social profit. Coöperaties zoals Prik&Tik (dranken), Meno (werf-, huis- en tuinmateriaal) of Milcobel (o.a. melk en Brugge Kazen) bewijzen echter het tegendeel.

Het is juister om te stellen dat de cv volgens het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) enkel kan gebruikt worden door ‘echte coöperaties’. En die vind je vandaag in alle sectoren. Maar wat een ‘echte coöperatie’ dan precies inhoudt, daarover zijn er heel wat verschillende interpretaties. Dit leidt tot veel onduidelijkheden en misverstanden. (zie ook ‘De coöperatieve vennootschap: enkel voor de echte coöperaties’ in Larcier Business)

"Coöperatief ondernemen biedt vaak een antwoord op diverse maatschappelijke en economische uitdagingen van burgers en ondernemers."

Waarom voor een coöperatie kiezen?

Wat is er nu zo eigen aan een coöperatie en waarom zou je voor deze rechtsvorm/ondernemingsvorm kiezen? Coöperatief ondernemen biedt alvast vaak een antwoord op diverse maatschappelijke en economische uitdagingen van burgers en ondernemers:

  • Consumenten- en burgercoöperaties: sommige burgers missen bepaalde producten of diensten op de markt of vinden dat deze op een andere manier moeten worden geproduceerd of vermarkt. Zij nemen het heft in eigen handen en richten hun eigen onderneming op waarvan zij dan aandeelhouder én consument zijn. Denk aan Ecopower (hernieuwbare energie) of aan Cera, dat via een coöperatie tracht om enkele specifieke doelen te realiseren, zoals het verankeren van KBC met een Belgisch beslissingscentrum én maatschappelijke impact. Of aan ‘Inclusie Invest’ waar het ontwikkelen en verhuren van huisvesting voor mensen met een handicap centraal staat.

  • Ondernemingencoöperaties ontstaan waar ondernemers, vrije beroepers of freelancers bepaalde economische, technologische, ecologische of andere uitdagingen vastpakken en zich daartoe verenigen in een ondernemingencoöperatie. Via deze coöperatie doen ze een deel van hun bedrijfsvoering samen en realiseren ze schaalvoordelen. Zo willen ondernemingen zich bijvoorbeeld wapenen tegen grote spelers en tegelijk hun zelfstandige en lokale identiteit bewaren. Denk aan Prik&Tik, Meno of Immoscoop. Samen zoeken ze naar antwoorden op de druk die ze voelen van leveranciers, gigantische concurrenten of e-commerce. Dit is ook een alternatief voor franchising.

  • In werkerscoöperaties zijn medewerkers ook mede-eigenaars. Bedoeling is om via een hogere betrokkenheid het werkplezier en de productiviteit te verhogen. In eigen land zijn reeds enkele pioniers met dit model aan de slag, bijvoorbeeld het communicatiebureau Choco. ETION plaatste het thema op zijn agenda en organiseerde reeds enkele inspirerende belevingsreizen naar het Baskische Mondragón, de grootste coöperatieve onderneming in Europa. De dienstverlening ‘coöperatief ondernemen’ van Cera krijgt ook steeds meer vragen om organisaties te begeleiden naar een werkerscoöperatie. Bij Thuisverpleging Meerdael wilden zelfstandigen niet langer alles alleen doen. In het snelgroeiende HR-bedrijf WaW gelooft men in de kracht van mede-eigenaarschap van medewerkers. Ook zaakvoerders die hun pensioen naderen en hun bedrijf niet zomaar aan eender wie willen verkopen, zoeken steeds vaker een oplossing via deze weg, bijvoorbeeld bij Stramien, een multidisciplinair architectenbureau.


Dit zijn maar enkele voorbeelden. Het coöperatieve gedachtegoed is echter meer dan ooit springlevend. Getuige daarvan is het feit dat er steeds meer vragen komen van organisaties die volgens de principes van het coöperatief ondernemerschap willen werken.

Yes, we coop!

Op 13 oktober (13.30-17.30 uur) vindt het online Cera Coop Event plaats. Het programma: 12 verschillende sessies voor alle types coöperaties in alle sectoren en in alle fases: inspireren, (pre)starten, groeien, versterken en verruimen. Geert Janssens, hoofdeconoom en expert ‘participatief ondernemen’ bij ETION, ondersteunt de sessie "Van participatief ondernemen tot medewerkers-aandeelhouders: hoe kan dat werken?". Wie nog niet vertrouwd is met coöperatief ondernemen, kan vooraf een korte introductiesessie (om 13.10 uur) volgen. Vooraf inschrijven (vóór 8 oktober) is noodzakelijk.

Auteur: Hannes Hollebecq, dienstverlening coöperatief ondernemen, Cera