Zin en onzin van bedrijfswaarden

Heel wat bedrijven steken pakken energie in het omschrijven van de waarden die de organisatie moeten kenmerken. Herman Vantrappen heeft zijn redenen om daar kritisch tegenaan te kijken en pleit voor een alternatieve aanpak.

4 juni 2019
Fotograaf
Shutterstock

Heel wat bedrijven steken pakken energie in het omschrijven van de waarden die de organisatie moeten kenmerken. Herman Vantrappen heeft zijn redenen om daar kritisch tegenaan te kijken en pleit voor een alternatieve aanpak.

Herman Vantrappen begeleidt al 30 jaar ondernemingen bij verbeteringen aan hun organisatie. Niet zelden wordt zijn mening en bijstand gevraagd door bedrijven die werk willen maken van het expliciteren van hun missie, waarden en visie.

Heel vaak ziet hij dat bedrijven in het proces investeren om te komen tot een vijftal, meestal dezelfde en weinigzeggende bedrijfswaarden die door medewerkers op scepticisme en zelfs cynisme worden onthaald. Bovendien is zo’n oefening soms een kniepeesreflex op negatieve voorvallen zoals een omkoopschandaal, grensoverschrijdend gedrag of onrustbarend klantenverlies.

Toch voert de consultant geen kruistocht tegen het vastleggen van bedrijfswaarden. Hij pleit integendeel om er op de juiste manier werk van te maken. Dat begint met de vraag: wat hopen we door middel van onze bedrijfswaarden te bereiken?

De drie Co's

Vantrappen onderscheidt drie elementen waarmee een bedrijf rekening moet houden als het begint aan het bepalen van de bedrijfswaarden. Codificatie is de eerste. Het is vaak de wens van de bedrijfsleiding om neer te schrijven wat de succesformule van de voorbije jaren is geweest. Door dat in waarden om te zetten, hoopt men het succes te bestendigen. Toch wijst de consultant erop dat er geen betekenisvolle correlatie is tussen het proclameren van bedrijfswaarden en de bedrijfsresultaten.

“Ik stel vast dat veel bedrijven dezelfde waarden hanteren. Integriteit, respect en klantgerichtheid zijn de dooddoenders.”

Coöptatie is het tweede aspect. Organisaties moeten zich afvragen hoe ze zich willen onderscheiden van hun concurrenten. Maar daar dreigt een grote paradox, weet Vantrappen: “Ieder bedrijf wil zich op een unieke manier aantrekkelijk maken ten overstaan van potentiële klanten en medewerkers. Maar ik stel vast dat veel bedrijven dezelfde waarden hanteren. Integriteit, respect en klantgerichtheid zijn de dooddoeners.”

Tot slot is er compliance. Bedrijven gebruiken waarden om hun medewerkers een moreel kompas aan te reiken. Vantrappen verkiest hier een gedragscode die beschrijft hoe mensen zich in concrete situaties horen te gedragen, eerder dan nietszeggende waarden, zoals integriteit: “Niemand wil medewerkers aanwerven die maar 80% integer zijn. Toch is integriteit een van de meest gekozen waarden.”