Trump versus Biden: enkele lessen in bescheidenheid

Om te beginnen moeten we ons realiseren dat ‘Joe Sixpack’— de populaire naam voor de gemiddelde Amerikaan — niet elke dag kijkt en luistert naar media die genuanceerde meningen brengen en waarin alle voor- en nadelen van het beleid op een weegschaal worden afgewogen. Amerikanen leven in bubbels en de sociale media versterken die bubbelvorming. Ook al heeft Donald Trump tijdens zijn presidentschap een beleid gevoerd waarvan in eerste instantie de rijken beter zijn geworden, de perceptie is het enige wat in verkiezingstijden telt.

Die perceptie wordt bovendien gevoed door een aantal sterke economische resultaten waarmee Trump tijdens zijn campagne kon uitpakken. De belastingverlagingen, het handelsbeleid en zijn buitenlandpolitiek kan men terecht bekritiseren. Maar de sterke beursprestaties zijn reëel, zoals ook de economische groei en de jobcreatie. Want ook al hadden veel Amerikanen na de financiële crisis de arbeidsmarkt definitief de rug toegekeerd, het officieel werkloosheidscijfer stond tot voor de coronacrisis historisch laag. De krapte op de arbeidsmarkt heeft de lonen van heel wat Amerikanen er, voor het eerst sinds lang, doen op vooruitgaan. En dat is wat veel Amerikanen hebben onthouden.

Een tweede les is dat de Amerikanen er een andere mentaliteit op nahouden dan wij in Europa gewend zijn. Blijkbaar geloven nog steeds genoeg Amerikanen in de ‘American Dream’. En hoewel die voor velen aan diggelen ligt of zelfs heel ver weg kan zijn, Amerikanen zijn veel meer op zichzelf aangewezen. Ze nemen het heft liever in handen dan te wachten tot een overheid komt helpen. Die ondernemersgeest heeft Donald Trump tijdens zijn presidentschap nieuw leven ingeblazen. Voor veel Amerikanen belichaamt Trump het geloof in eigen kunnen en de aloude Amerikaanse droom. Ook bij de hispanics zitten bijvoorbeeld heel veel ondernemers.

De wijze waarop Trump de coronacrisis heeft aangepakt — of niet heeft aangepakt — getuigt daarvan. De nadruk ligt op zelfverantwoordelijkheid alsook op het vrijwaren van de economie, en veel minder op gezondheidszorg. Privacy wordt veeleer gezien als een recht om te gaan en staan waar men wil en niet op het beperken van de bewegingsvrijheid, laat staan op het verplichten van mondkapjes. Het feit dat voor een groot deel van de bevolking de ziekteverschijnselen vergelijkbaar zijn met een gewone griep, versterkt voor de aanhangers van Trump het beeld dat COVID-19 wordt misbruikt om een liberale (democratische) agenda door te drukken.

De derde les is de belangrijkste want ze gaat over onszelf. Ook wij, hier in Europa, leven in bubbels. Weten wij wel wat er echt leeft in de VS? Hebben wij voldoende respect voor de ondernemersspirit die hen nog altijd kenmerkt? Denken wij niet te veel vanuit een superioriteitsgevoel? Meer concreet: is onze ‘Joe Sixpack’ zo verschillend van de Amerikaanse? Waarom was Brexit voor onze media en opinievormers zo’n grote verrassing? Zo ook het succes van heel wat anti-establishment partijen tijdens lokale verkiezingen in talloze Europese naties? Europeanen kijken te meewarig neer op Trump en de VS. Dat leidt bovendien af van de eigen agenda. Welk handelsbeleid gaan wijzelf voeren ten aanzien van China? Hoe staat het met ons eigen antitrustbeleid?

Uiteraard versterken ook bij ons de sociale media de polarisering, en de wijze waarop Trump communiceert ontlokt snel gevoelens van afkeer en misprijzen. Maar dat is ook precies wat iemand als Donald Trump zo graag wil. We trappen voortdurend in die val, ook hier in Europa. En dat maakt Trump keer op keer groter en sterker.

Trump heeft de voorbije vier jaar zijn ding gedaan en de kans is groot dat hij dat nog eens vier jaar verder gaat kunnen doen. Maar zelfs wanneer het tij de komende dagen toch nog zou keren, laat dit een les in bescheidenheid zijn. Laten we snel onze hoogmoed bijstellen en hier in Europa een eigen verhaal schrijven!