Trump uit het klimaatakkoord of niet, de trend naar minder uitstoot blijft
Opiniestuk van Hans Diels (Tijd.be, 31 mei 2017)
Het blijft voorlopig onduidelijk of Trump de VS zal terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs. Maar is dit wel zo belangrijk voor de dynamiek die bedrijven aan de dag leggen?
“De waarde van het verdrag ligt niet in zijn juridische afdwingbaarheid maar in de signaalfunctie. Het zorgt voor een dynamiek waarbij bedrijven zich zullen gooien op de technologische uitdaging om producten te maken met een lagere uitstoot.”
In het klimaatakkoord van Parijs van december 2015 beloven alle deelnemende landen een bepaalde bijdrage te leveren aan de reductie van broeikasgassen om zo de temperatuurstijging te beperken tot 2° Celsius. Maar deze bijdragen zijn niet juridisch bindend en landen kunnen dus ongestraft toch meer CO2 uitstoten indien ze dat wensen.
Als de Amerikaanse regering de beperkingen van het akkoord niet wil volgen, moet zij dus niet eens uit het akkoord stappen. Als ze dit toch zouden willen, gaat dit juridisch vier jaar duren, misschien langer dan Trump in het Witte Huis blijft.
De waarde van het verdrag ligt dan ook niet in zijn juridische afdwingbaarheid maar is eerder symbolisch. Door met alle landen van de wereld (behalve Nicaragua en Syrië) afspraken te maken, wordt een duidelijk teken gegeven dat er effectief actie moet ondernomen worden en dit geeft bedrijven het signaal dat er in grote delen van de wereld actie zal ondernomen worden om de CO2-uitstoot te verminderen.
Dat zorgt voor een dynamiek waarbij bedrijven zich zullen gooien op de technologische uitdaging om producten te maken met een lagere uitstoot. Zo wordt nu voorspeld dat tegen 2030 elektrische wagens goedkoper zullen zijn dan voertuigen met een verbrandingsmotor. Het is deze dynamiek die het klimaatakkoord zo belangrijk maakt.
En deze dynamiek zal blijven bestaan, ook indien de VS uit het akkoord stapt. Op korte termijn zullen Amerikaanse producenten misschien wat meer respijt krijgen, maar voor hen is de grootste markt internationaal en zullen ze dus ook hun producten hieraan moeten slijten. Wel zullen er minder of geen Amerikaanse subsidies komen voor kleinere Amerikaanse bedrijven om zich aan te passen. Deze zullen dus achterblijven en riskeren de boot te missen.
Andere grote CO2-producenten zullen niet snel de VS volgen. Omdat het akkoord niet bindend is, is er geen groot risico op een competitief nadeel door lid te blijven en levert een uitstap vooral een slecht imago op. Integendeel, door de nadruk te leggen op de nood aan innovatie worden in andere landen de bedrijven aangezet om daarop in te zetten, en dat zal hen in de toekomst juist een competitief voordeel opleveren. Voor landen als China, de grootste uitstoter van CO2, is het terugdringen van die uitstoot ook essentieel om de luchtvervuiling te verminderen.
“Of Trump nu de komende dagen uit het klimaatverdrag stapt of niet, de trend naar CO2-armer vervoer en producten is ingezet.”
Of Trump nu de komende dagen uit het klimaatverdrag stapt of niet, de trend naar CO2-armer vervoer en producten is ingezet. Grote oliemaatschappijen erkennen dat de evolutie naar andere energievormen niet te stoppen is en automobielproducenten kiezen resoluut de kaart van elektrische wagens.
Betekent dit dat de strijd tegen klimaatverandering gewonnen zal worden? Dat is een andere vraag. De ambities van het klimaatakkoord van Parijs om de temperatuur maximum 2° C te laten stijgen liggen al te laag en de niet-afdwingbaarheid van het akkoord maken dat de vooruitgang waarschijnlijk niet snel genoeg zal gaan. Het klimaatakkoord is een zwak akkoord dat te weinig verandering vraagt van landen en hen te veel tijd geeft om die verandering te realiseren.
Dit akkoord zal ons klimaat dus niet redden. Maar dat zijn tekortkomingen van het akkoord van Parijs, en is onafhankelijk van een eventuele terugtrekking van de VS.