Science faction als voorspeller van belangrijke trends
Heel oude sciencefictionboeken en -films kaarten soms thema’s aan die vandaag nog relevant zijn. De metaverse kwam bijvoorbeeld al ter sprake in het boek ‘Snow Crash’ van Neal Stevenson uit 1992. “Deze zogenaamde science faction in kunst wijst op belangrijke trends in de maatschappij, voor de mensen het doorhebben”, zegt Clo Willaerts.
Sciencefictionschrijver William Gibson gebruikte in 1982 het woord 'cyberspace', een virtuele wereld van computers die met elkaar verbonden zijn. Pas toen hij het woord opnieuw gebruikte in zijn roman ‘Neuromancer’ uit 1984 — een verhaal over kunstmatige intelligentie, hacking, gesimuleerde karakters, neurale uplinks en cybernetische verbeteringen — sloeg de nieuwe term aan.
Het concept cyberspace heeft betere tijden gekend, maar ondertussen is er een nieuwe term populair geworden: de metaverse.
“Het verwijst naar de online wereld als een wereld ‘apart’, in tegenstelling tot de dagelijkse realiteit”, zegt Clo Willaerts. “Het concept cyberspace heeft betere tijden gekend, maar ondertussen is er een nieuwe term populair geworden: de metaverse. Het was de voorbije jaren een van de buzzwoorden, maar het idee is helemaal niet nieuw. Scifi-auteur Neal Stephenson bedacht het voor het eerst in zijn boek ‘Snow Crash’ uit 1992 en vertelt het verhaal van mensen die met elkaar communiceren in een 3D-wereld met behulp van avatars. Het feit dat we in lockdown zaten en fysiek opgesloten waren in ons huis, verklaart waarom in 2021 en 2022 de metaverse-hype ineens terugkwam.”
Third place
Toch is het nu wat stiller geworden rond metaverse. Volgens Clo Willaerts is dat gebeurd op het moment dat Facebook zich Meta begon te noemen. Het bedrijf ging ervan uit dat iedereen het Facebook-platform zou gebruiken om een privéleven te leiden, vrienden te ontmoeten of naar de les gaan. Alles wat we in de fysieke wereld doen, zouden we ook in de metaverse doen.
“Mark Zuckerberg heeft het verknald. Hij heeft de waarde van de metaverse volledig verkeerd begrepen”, legt Clo Willaerts uit. “Wat we nu metaverse noemen, is beperkt tot een aantal gamingplatformen, waarvan Fortnite en Roblox de bekendste zijn. Het is niet de third place.”
In de sociologie verwijst de derde plaats naar de omgeving die losstaat van de twee gebruikelijke sociale omgevingen van thuis of het gezin (eerste plaats) en de werkplek of school (tweede plaats), waar je elke dag naartoe moet, met de nodige verplichtingen en verantwoordelijkheden. “Om gezond te blijven in je hoofd heb je ook een derde plek nodig”, zegt Clo Willaerts. “Daar vind je aansluiting bij mensen die niet tot je gezin, je collega’s of je medestudenten behoren. Vroeger was dat bijvoorbeeld het café. Vandaag vervullen de succesvolle metaverses — die vaak op een spelomgeving neerkomen — die functie van third place.”
Lees het volledige artikel in het juninummer van Ondernemen.