Schaamtevrij op de werkvloer

ETION: In uw boek beschrijft u verschillende soorten schaamte die mensen zowel op persoonlijk vlak als op de werkvloer tegenkomen. Waarom wou u dit boek schrijven?

Aukje Nauta: “Al zo’n kwart­eeuw doe ik onderzoek naar duurzame inzetbaarheid van mensen. Ik kwam erachter dat het ontzettend belangrijk is om op de werkvloer openhartige gesprekken te hebben met elkaar. Maar in de meeste organisaties wordt geklaagd over de afwezigheid van een aanspreekcultuur. Mensen durven elkaar niet aan te spreken, zich uit te spreken of feedback te geven.”

“Daar wilde ik een baanbrekend boek over schrijven: mensen zouden schaamteloos moeten kunnen leven en werken. Daarop ging ik literatuuronderzoek doen over schaamteloosheid, maar daar kom je niks van tegen, want schaamteloosheid is alleen maar een synoniem voor lomp, brutaal en onempathisch gedrag. Ik kwam wel veel artikelen over schaamte tegen en toen besefte ik dat schaamte in de weg staat van je uit te spreken. Natuurlijk spelen er ook andere zaken mee, maar op schaamte rust een groot taboe. Misschien is dat wel een nieuwe sleutel om met elkaar openhartigere gesprekken te hebben?”

“Daarnaast speelde mijn privéleven een rol. Ik heb een onconventionele relatie (met een getrouwde man, red.), waar ik me aan de ene kant voor schaam, maar aan de andere kant ook trots op ben, omdat we er open over zijn. Tijdens de coronaperiode was hij een fantastische schrijfcoach voor mij. Ik ben van het principe ‘practice what you preach’. Als ik vind dat er meer openhartigheid moet zijn, dan moet ik ook openhartig zijn, alhoewel sommige mensen me wel vertelden dat bij het lezen van het boek hun TMI(too much information)-alarm afging. (lacht).”

Als je je schaamt, kun je niet anders dan naar jezelf kijken. Daarom vind ik het een mooie emotie.

ETION: U ziet schaamte als een mooie emotie.

“Klopt. Schaamte is niet iets om weg te stoppen, maar om te koesteren. Het is een signaal aan jezelf om aan zelfonderzoek te doen. Als je je schaamt en je bent je daarvan bewust, dan leidt het altijd tot interne attributie. We zijn vaak geneigd tot externe attributie: alles en iedereen de schuld geven van wat er mis loopt, behalve onszelf. Als je je schaamt, kun je niet anders dan naar jezelf kijken. Daarom vind ik het een mooie emotie.”

Lees het volledige artikel in het decembernummer van Ondernemen.