Recessievrees
Opinie van Geert Janssens (19 augustus 2019)
Steeds meer tekenen wijzen op een serieuze groeivertraging van de wereldeconomie. Onze voorspellingen van eind vorig jaar blijven daarmee van kracht. Wanneer de internationale turbulentie verder aanwakkert, dan wordt het voor de Belgische economie moeilijk om 1% groei vast te houden.
De zogenaamde omgekeerde rentecurve in de VS zorgde afgelopen week voor heel wat onrust. Logisch, want ze was de voorbode van de voorbije zeven recessies aan de overkant van de plas.
Een omgekeerde rentecurve houdt in dat de rente op lange termijn lager ligt dan op korte termijn. Beleggers stellen zich in dat geval tevreden met een lagere vergoeding om hun geld voor langere tijd af te staan dan wanneer ze het vlugger zouden terugkrijgen. Eigenlijk geven ze daarmee te kennen dat ze de toekomst op langere termijn minder gunstig inschatten dan op korte termijn, onder meer met een lagere economische groei en inflatie.
Maar misschien is die interpretatie te rooskleurig? In Duitsland ligt het rendement op langdurige obligaties niet alleen lager dan op kortlopend papier, het rendement is er zelfs negatief. Dit is geen nieuw fenomeen maar afgelopen week betaalden beleggers op Duits staatspapier een negatieve rente voor alle mogelijke looptijden, zelfs over een periode van 30 jaar. Ook de Belgische tienjaarrente zakte onder nul. Beleggers zijn blijkbaar dermate pessimistisch dat ze geld willen betalen om het voor langere tijd af te staan, zelfs aan een Belgische staat zonder regering en een begrotingstekort van 10 miljard euro.
“Beleggers zijn blijkbaar dermate pessimistisch dat ze geld willen betalen om het voor langere tijd af te staan, zelfs aan een Belgische staat zonder regering en een begrotingstekort van 10 miljard euro.”
Dat iemand geld betaalt om het te mogen uitlenen, is zowaar een anomalie en wijst op een vlucht naar veiligheid. Vooral de rente in de VS, Duitsland maar ook Zwitserland daalde fors omdat beleggers het schuldpapier van deze naties beschouwen als een veilige haven. De hogere vraag naar dit papier duwt immers de koersen van de obligaties hoger, waardoor het rendement zakt. Ook goud steeg de voorbije weken aanzienlijk in waarde en stond in zes jaar niet meer zo hoog. Ook dat wijst op grote onzekerheid en zelfs lichte paniek.
Ook de beurs als graadmeter staat op onweer. De Amerikaanse economie vertoonde heel wat tekenen van een groeivertraging, maar het zijn vooral de Europese en Aziatische indices die het moeten ontgelden. Vooral daar riskeert men het kind van de rekening te worden wanneer een handelsoorlog verder escaleert en/of Brexit een harde afloop kent. De Chinese economie kende de zwaarste terugval in jaren. De Duitse economie liet in het voorjaar een krimp optekenen en is als exportnatie extra gevoelig voor handelsconflicten. De Britse economie krimpt voor het eerst sinds 2012.
Investeerders en beleggers vrezen steeds meer dat vooral Europa begint te gelijken op Japan met een langdurige stagnatie in het vooruitzicht. Verschuif het verloop van de Europese groei, inflatie en rentevoeten 30 jaar terug in de tijd en je krijgt een beeld dat verdacht veel gelijkt op dat van Japan aan het eind van de jaren 1980.
De lage of negatieve rentes over een periode van 30 jaar zou men ook op die manier kunnen uitleggen. Toch is er voorzichtigheid geboden met deze interpretatie.
De voorbije jaren hebben zowel in de VS als in Europa de centrale banken enorm veel schuldpapier opgekocht. Hoe natuurlijk is het verloop van de rentecurve in dergelijke omstandigheden? Kwantitatieve versoepeling was een noodzaak om de gevolgen van de vorige crisis op te vangen. Maar die crisis was zelf een gevolg van een te soepel monetair beleid. En zo bevat de ene crisis de kiemen van de volgende.
Hoelang we dit nog kunnen volhouden weet niemand, maar in Japan blijkbaar reeds 30 jaar. Tegen die achtergrond is een groeivooruitzicht van 1% voor de Belgische economie voor dit en volgend jaar nog zeer behoorlijk, maar ook optimistisch gezien de talloze stoorzenders in het verhaal.
Tijdens ETION Outlooksessies gaan we dieper in op de vooruitzichten voor België, Europa en de wereldeconomie. Tevens zullen we nader inzoomen op de arbeidsmarkt en het vraagstuk van de vergrijzing.
ETION Outlook 2020 vindt plaats op 4 verschillende data op 4 verschillende locaties: