Ook in 2020 knabbelen disruptieve politici aan onze groei

Krijgen we nu binnenkort de lang aangekondigde recessie of blijft het ‘slechts’ bij een groeivertraging? Niemand voorspelt graag als laatste een recessie maar gelukkig hielden wij een jaar geleden het hoofd koel. Niet eenvoudig met op de achtergrond een escalerende handelsoorlog, ‘much ado about Brexit’ en een gelijktijdige wereldwijde daling van de vertrouwensindicatoren. Voorspellen is echter moeilijker dan ooit met politici van het kaliber Donald Trump en Boris Johnson die uitpakken met hun eigen disruptieve schokken.

Wat het uiteindelijk zal worden in 2020, hangt precies daarom in grote mate af van dezelfde risicofactoren als een jaar geleden. Uiteraard komt nieuwe onzekerheid uit onder meer Hongkong en Syrië. Maar, voor een open economie als de onze, is en blijft brexit een stoorzender van de eerste orde. Wanneer Boris Johnson beweert dat hij dit probleempje zal fixen voor eind 2020, dan is de kans groot dat we afstevenen op een harde brexit zonder handelsakkoord. Het is immers onmogelijk om zo’n immense opdracht binnen het jaar rond te krijgen.

Ook van eerste orde blijft het gevaar voor een verdere escalatie van de handelsoorlog die overigens steeds meer in onze richting komt. De twitterende president in de VS zal de oorlogsretoriek aanhouden tot aan de verkiezingen. Zijn achterban moet immers blijven geloven dat hij van aanpakken weet.

En hoewel er voortdurend tegelijk koud en warm wordt geblazen, de handelsoorlog staat of valt niet met een herverkiezing van Donald Trump. De grotere agenda is een strijd om technologische heerschappij die de VS overigens dreigen te verliezen. In een dictatuur beschik je nu eenmaal over meer vrijheidsgraden om te ‘experimenteren’ met technologie die privacy en persoonlijke vrijheid degradeert tot een luxegoed. Terughoudendheid ten aanzien van Chinese suprematie is dus zeker op zijn plaats. Helaas zijn ook de praktijken van Amerikaanse technologiegiganten al een paar keer zeer dubieus gebleken.

Tegenover de onvoorspelbaarheid van het politieke schouwtoneel, waarvan we ook in eigen land elke dag een aflevering krijgen geserveerd, staat de voorspelbaarheid van het monetaire beleid. Centrale banken graven zich alsmaar dieper in om rentes laag te houden en zitten daardoor gevangen in hun zelf gecreëerd labyrint. De laatste Amerikaanse centrale bankier die een ‘normaal’ rentebeleid kon voeren, ging enkele weken geleden van ons heen. Onder Paul Volcker bleef de reële rente — interest minus inflatie — boven nul tijdens de recessie van begin jaren 1980. Ondertussen zijn negatieve reële rentes de norm geworden. In onze eigen eurozone verwachten markten negatieve daggeldrentes tot midden 2027.

Lage groei, inflatie en rente hoeven niet noodzakelijk te leiden tot een collectieve verarming. Japan is daarvan reeds meer dan dertig jaar het levende bewijs. Inmiddels is het duidelijk dat ook de VS en Europa niet ontsnappen aan de wetten van de demografie. Vergrijzing weegt nu eenmaal op de economische groei. Met beperkte budgettaire ruimtes en grote lacunes aan politieke moed, resten enkel nog monetaire ingrepen. Westerse economieën zitten daardoor meer dan ooit in een langdurige kredietcyclus met alsmaar lagere rentes en steeds hogere prijzen voor activa (aandelen, obligaties, vastgoed,…). Dat gaat hand in hand met een hogere volatiliteit van activaprijzen, vooral ten tijde van neerwaartse correcties.

De hamvraag voor beleggers en investeerders is of er zo’n grote nieuwe correctie zit aan te komen. Centrale banken ontpoppen zich alsmaar meer tot volleerde centrale planners en weten dat moment vakkundig uit te stellen.

De grootste onzekerheid wat dat betreft, zit momenteel in China. Dat land heeft inmiddels qua schuldgraad haar westerse concurrenten naar de kroon gestoken. Voor het eerst in haar moderne geschiedenis heerst er onzekerheid ten aanzien van het vermogen van de Chinese overheid om een eventuele crisis in bedwang te houden. In de VS hoopt men overigens dat de handelsoorlog de dominosteen te veel is die omvervalt.

Ondertussen blijft het in Europa wachten op een nieuwe politieke lente. De bereidheid van de Duitsers om te praten over een bankenunie en een garantie voor spaarders in de eurozone zijn ingegeven door de problemen met hun eigen financiële instellingen, maar zijn tevens een unieke opportuniteit. Bovendien zullen landen twee keer nadenken vooraleer uit de EU te willen stappen wanneer binnenkort blijkt hoeveel chaos brexit gaat veroorzaken. Hopelijk krijgt het ambitieus klimaatplan van de Europese Commissie tegen dan voet aan de grond. Dat kan door het omarmen van nieuwe technologie en het uitwerken van een waterdichte financiering.

Dat laatste zal een stuk beter moeten dan het krakkemikkig financieel plaatje dat Regering-Michel I voor onze eigen taxshift had uitgewerkt en dat mee heeft gezorgd voor een ontsporing van de begroting. België moet dringend de bonus van de lage rente verzilveren en structurele maatregelen nemen om onze economie en arbeidsmarkt klaar te stomen voor industrie 4.0. Die omwenteling kan ons groeipotentieel de komende jaren fors opkrikken. Aan ons om deze opportuniteit te verzilveren.

Zonder ongelukken groeien we ook in 2020 met één procent, krijgen we een inflatie van minder dan 2% en rentes die flirten tussen leven en dood. Uiteraard rekenen wij dat alles op uw vraag nog eens na tot op twee cijfers na de komma. Dat laatste om te bewijzen dat we gevoel hebben voor humor. Verder mag u op uw twee oren slapen dat Donald Trump wordt herverkozen en Boris Johnson de schuld voor een harde brexit in de schoenen van de EU zal willen schuiven. Sommige dingen staan nu eenmaal in sterren geschreven. Veel geluk in 2020!