Liquiditeitstekorten: dé uitdaging van 2021

We trappen een open deur in wanneer we stellen dat 2021 nog een moeilijk jaar wordt. De krater van meer dan 30 miljard die het virus in onze welvaart sloeg, is nog lang niet terug gevuld. De vaccins tegen het covid-19-virus bieden hoop, maar de vaccinatiestrategie loopt nu reeds vertraging op. Ondertussen is het voor veel zelfstandige ondernemers en bedrijven bang wachten op betere tijden. De financiële uitdagingen zijn enorm en we moeten ons behoeden voor te snel willen terugkeren naar een financieel normaal.

De cijfers uit bevragingen van de Nationale Bank, het onderzoeksbureau Graydon en het ERMG comité dat speciaal voor deze crisis in het leven werd geroepen, zijn zeer alarmerend. Balansgegevens tonen aan dat bijna een derde van de ondernemingen is blootgesteld aan een hoog risico op een faillissement. Een kwart van de bedrijven kwam vorig jaar in liquiditeitsnood. Een groot deel daarvan werd geholpen door de crisismaatregelen, maar niet iedereen werd bereikt. Ongeveer 60% van de bedrijfsleiders vreest dit jaar bijkomende financiering nodig te hebben om aan hun verplichtingen te kunnen voldoen.

Een groot vraagteken is bovendien de afwikkeling van de moratoria op schulden. Meer dan 120.000 ondernemingen hebben gebruik gemaakt van deze regeling. De Europese Bankenautoriteit (EBA) besliste eind vorig jaar echter dat een moratorium voor een individuele onderneming niet langer dan 9 maanden mag duren (cumulatief). Dit betekent dat de komende maanden het uitstel van betaling voor duizenden bedrijven ten einde loopt. Banken worden geacht om per dossier te bekijken of ze het kredietrisico op zich willen nemen, eventueel geruggensteund door nationale of regionale waarborgregelingen.

We juichen toe dat de Europese autoriteiten de actoren op het terrein ertoe aanzetten om zelf hun verantwoordelijkheid te nemen zodat ondernemingen niet blijven afhangen van financiële infusen en allerlei uitstellen van betaling, maar de timing lijkt ons zeer ongelukkig. De Europese economie gaat nog steeds gebukt onder de tweede lockdown die in bijna heel Europa van kracht is. Het verloop van alle voorgaande mondiale epidemieën doet vermoeden dat een derde golf niet van de lucht is. De les zou moeten zijn dat het virus geen rekening houdt met onze opinies. Negen maanden moratorium zijn een getal dat wijzelf hebben bepaald. Het virus houdt daar geen rekening mee.

Hoe dan ook, als we willen terugkeren naar een financieel normaal, dan moet er veel meer omkadering komen om bedrijven te ondersteunen in hun liquiditeitsbehoeften. Het argument dat we zombiebedrijven niet moeten redden, is weinig relevant. Cijfers van de Nationale Bank tonen aan dat het gros van de steunmaatregelen ten goede kwam aan bedrijven die voor de crisis levensvatbaar waren. Slechts een fractie kwam terecht bij bedrijven die reeds in een precaire liquiditeits- en solvabiliteitstoestand vertoefden.

Het zou uiteraard een goede zaak zijn indien steunmaatregelen meer gefinetuned zouden worden, zodat ze vooral of enkel nog zouden terechtkomen bij ondernemingen die het verdienen om gered te worden. We moeten er echter voor opletten dat steun voor gezonde bedrijven te laat zou komen indien we verzanden in heel moeilijke en zeer tijdrovende denkoefeningen. De timing voor faillissementen is overigens heel slecht, ook wanneer het gaat om zombies. Het faillissement van de ene betekent de ondergang van een andere.

De prioriteit vandaag is om zoveel mogelijk gezonde bedrijven te redden. Ideologische discussies en mooie principes schuiven we daarom best nog even aan de kant. Het is nog even alle hens aan dek.