Coronacrisis: verboden naakt te zwemmen
Bij laagtij zien we wie naakt heeft gezwommen. Het is een boutade uit de tijd van de grote financiële crisis die superbelegger Warren Buffet sneerde naar al diegenen die mee hadden gesurft op de golven van de vastgoedhausse zonder te kijken naar de onderliggende fundamentele waarde. Met dalende huizenprijzen en verdampende liquiditeiten, gingen ze snel met de billen bloot. Dat is vandaag met de coronapandemie niet anders en zelfs in meerdere opzichten.
Uiteraard wordt ook deze keer de financiële wereld zwaar getroffen. Het was al een hele tijd wachten op een grote correctie als reactie op de massale geldcreatie vanwege de centrale banken. Iedereen wist diep van binnen dat de inflatie zich niet had genesteld in de prijzen van alledaagse goederen en diensten, maar wel in de prijzen van activa (aandelen, obligaties, vastgoed, kunst,…).
Vooral in de VS waren koerswinstverhoudingen onrealistisch geworden. De CAPE-Shiller-index stond net voor de correctie op het tweede hoogste peil ooit. Enkel in 1929 stond de S&P-500 nog hoger. De correcties van de voorbije weken, ook die op de Europese beurzen, nopen centrale banken nu paradoxaal genoeg tot nog meer stimuli om de uitslaande brand te blussen.
Ook de economie zelf gaat vandaag voor de bijl. De letterlijke stilstand veegt de betere vooruitzichten sinds eind vorig jaar volledig van de kaart. De vorige week nog bijgestelde vooruitzichten van IMF en OESO zijn nu reeds te optimistisch. De tuimelende groeicijfers in China en de uitval van het vertrouwen elders in de wereld, doen vrezen voor ronduit negatieve groei voor de gehele wereldeconomie, net zoals in 2009. Ons land en de eurozone lijken hetzelfde lot beschoren.
Hoe diep de recessie snijdt, zal afhangen van de heropleving in de tweede helft van het jaar. Of die er snel genoeg komt, hangt op zijn beurt af van de snelheid waarmee Europa en de VS het virus kunnen bedwingen. Dit vergt niet alleen een volgehouden en gecoördineerd gezondheidsbeleid, maar ook nooit geziene economische en fiscale maatregelen.
“Deze crisis is bedwingbaar maar vergt de komende weken en maanden enorm veel politieke moed en stuurmanskunst.”
Waar ook in deze crisis een Europese aanpak kan leiden tot schaalvoordelen, blijft die vooralsnog uit. De gok van Nederland en het VK om te rekenen op ‘groepsimmuniteit’ ondergraaft de inspanningen van andere landen om de verspreiding van het virus in te dijken.
In eigen land slagen leidende politieke figuren er maar niet in om de rangen te sluiten. De beleidsagenda is nochtans niet min met verregaande maatregelen op vlak van gezondheidsbeleid, waaronder de uitbouw van capaciteit voor crisis- en opvang. Op economisch vlak is er nood aan een systeem voor het soepel toekennen van noodkredieten, uitstel voor fiscale heffingen, de uitbreiding van de economische werkloosheid en andere vormen van inactiviteit, uitbreiden waarborgregelingen, het mogelijks herkapitaliseren van financiële instellingen,… Tegelijk moet er grondig worden gesleuteld aan onze openbare financiën. Zo niet wordt België op de financiële markten het nieuwe Italië.
Ook in het VK en de VS heeft men veel tijd verloren. In het VK doordat men een tijdlang speelde met de idee van groepsimmuniteit die erop neerkomt dat het virus vrije baan krijgt, zodat de bevolking ‘snel’ immuniteit ontwikkelt. Van die aanpak lijkt men in versneld tempo terug te komen.
Ook in de VS speelt men met vuur. Dat labotesten in Seattle niet mochten worden vrijgegeven, ruikt naar een doofpotoperatie die men een paar weken geleden de Chinezen nog verweet. Dat een land als Vietnam vandaag meer coronatests kan uitvoeren dan de VS, zegt genoeg over de tijd die men heeft verloren. Zal de twitterende president er deze keer mee weg komen als de slachtoffers met bosjes vallen? Of komt de weerkundige lente net op tijd? Feit is dat Trump steeds meer leeft in een virtuele wereld doordat hij alsmaar meer jaknikkers rond zich verzamelt. Het is een bekend scenario dat ook dictators wel eens overkomt. De coronacrisis heeft echter de potentie om het spagaat tussen beide werelden pijnlijk aan de oppervlakte te brengen.
Stilaan wordt Donald Trump een keizer zonder kleren. De Amerikaanse economie en begroting betaalt de rekening van zijn desastreus beleid. En door corona wordt die rekening misschien nog voor de presidentsverkiezingen gepresenteerd. Ook politieke leiders in andere landen en werelddelen zijn maar beter op hun hoede.
Deze crisis is bedwingbaar maar vergt de komende weken en maanden enorm veel politieke moed en stuurmanskunst. Er is niet alleen nood aan een karrenvracht aan verregaande maatregelen. Men zal ook het vertrouwen van de burger nodig hebben om deze rit tot een goed einde te brengen. Het is alvast een waarschuwing aan hen die doorgaans naakt zwemmen. Want dat het water verder wegtrekt, daar mogen zij zeker van zijn.