Waarom ook Van Peteghem de fiscale koterij niet opgeruimd krijgt
Opinie van Geert Janssens (Het Belang van Limburg, 11 maart 2023)
Behalve de dood en belastingen is niets in dit leven zeker. Zo goed als zeker is dat er in ons land geen grondige belastinghervorming komt. Want hoe hard minister Van Peteghem ook nog zijn best mag doen, met deze regering zijn cosmetische ingrepen het hoogst haalbare.
Noodzakelijke hervorming
Nochtans hebben we een hervorming zoals de minister die op tafel heeft gelegd, echt wel nodig. Uiteraard zijn we het niet eens met alle ideeën of voorstellen maar alvast wel met de uitgangspunten. Zo wil Vincent Van Peteghem met deze hervorming de lasten op arbeid verschuiven naar consumptie en andere inkomstenbronnen. Daardoor wordt werken financieel aantrekkelijker en wordt eindelijk komaf gemaakt met vele werkloosheidsvallen.
Verder wil de minister het fiscaal systeem vereenvoudigen met minder aftrekposten en uitzonderingen. Ook dat is nodig want ons systeem creëert niet alleen rechtsonzekerheid, maar bezorgt belastingplichtigen een onrechtvaardigheidsgevoel. Doordat enkel experten het systeem nog kunnen doorgronden, besluipt de doorsneeburger constant het gevoel dat hij bedrogen wordt. De minister wil verder tal van achterpoortjes naar fiscale optimalisatie sluiten want ook die ondermijnen het vertrouwen in het systeem.
Finaal worden we allemaal beter van een belastingsysteem dat arbeid beloont.
Maar net hier schuilt ook een groot gevaar. Elke deur die dichtgaat, raakt een specifieke doelgroep of sector die dan onmiddellijk verhaal gaat halen bij een andere partij of coalitiepartner. Denken we maar aan de heisa rond de auteursrechten in de IT-sector. Het welslagen van een grote fiscale hervorming hangt niet alleen af van de verstandhouding binnen een regering maar ook van de mate waarin men de doorsneeburger kan uitleggen dat hij op sommige plaatsen iets afgeeft maar op andere minstens evenveel terugkrijgt. Finaal worden wij allemaal beter van een belastingsysteem dat arbeid beloont. Maar hoe creëer je daarvoor draagvlak in een land met zoveel partijen, regeringen en drukkingsgroepen?
Gemakkelijke schietschijf
En dan hangt het succes van de maatregelen ook nog eens af van een hele reeks hervormingen in andere beleidsdomeinen zoals het arbeidsmarktbeleid (activering), het pensioensysteem (pensioen naar werken) en de efficiëntie van de administratie. Dat maakt van de voorgestelde hervorming een gemakkelijke schietschijf. We zullen in deze legislatuur bijgevolg niet verder geraken dan wat we de voorbije decennia al deden: tijdens nachtelijke begrotingsrondes hier en daar wat sleutelen aan de fiscale koterij.
Toen men na de Franse Revolutie belastingen aan een jaarlijkse parlementaire controle ging onderwerpen, kreeg het systeem een groot draagvlak. In ons land blijft daar vandaag nog bitter weinig van over. Ondanks de sterke inhoudelijke voorzet en veel goede wil zal ook de huidige minister van Financiën niet kunnen verhinderen dat ons land op het einde van deze legislatuur de titel van wereldkampioen fiscale koterij mag behouden.