Hoe spiritualiteit de economie kan veranderen

In zijn boek ‘Kies voor hoop’ buigt Luk Bouckaert zich over de vraag hoe spiritualiteit de economie kan veranderen. Het is een vraag die de emeritus professor economie en ethiek (KU Leuven) al sinds het jaar 2000 bezighoudt. Dat jaar richtte hij met enkele zielsgenoten het SPES-forum op, een interlevensbeschouwelijk netwerk dat SPiritualiteit als een inspiratiebron voor Economie en Samenleving promoot.

‘Spes’ is ook het Latijns voor hoop. ‘Kies voor hoop’ leest dan ook als de filosofische grondslag van de missie van de auteur om de wereld van de economie en de spiritualiteit te verbinden. Dat dit niet zo vreemd is als het lijkt, illustreert hij door te verwijzen naar de spirituele wortels van ons economisch handelen. Zo delen spiritualiteit en economie de hoop op een betere samenleving. De economie door doelen in de toekomst met de beschikbare middelen te realiseren. Spiritualiteit in het vertrouwen dat men als individu deel uitmaakt van een zinvol geheel en als bron van engagement. Zowel spiritualiteit als ondernemerschap richten onze blik dus op een betere, maar onzekere toekomst.

Daarnaast is ondernemen in haar scheppende en creatieve dynamiek ook een spirituele handeling. Namelijk als een vorm van openheid voor het onverwachte in de onzekerheid over de uitkomst. Een dergelijke houding veronderstelt vertrouwen in de toekomst, wat voorbijgaat aan berekening en strategische plannen. Spiritualiteit is in de eerste plaats een manier van zijn die ook in ondernemerschap tot uiting komt.

Waarden

De kritische lezer kan opwerpen dat een dergelijke benadering van de economie al te optimistisch is. Winstmaximalisatie is nog steeds een dominante drijfveer in de bedrijfswereld. Bouckaert ontkent dit niet, integendeel. In de opgang van spiritualiteit en waardenbeleving in de bedrijfswereld ziet hij wel een tegenbeweging ontstaan. Een beweging waarbij de economie niet enkel meer ademt door ‘de long van marktdenken en winst’, maar ook door die van menselijke kwetsbaarheid en waarden.

Lees het volledige artikel in Ondernemen, december 2018 [PDF, 2 blz., 93 kB].