ETION staat (even) stil...

De coronamaatregelen zijn krachtig en brengen wel wat teweeg binnen de bedrijven. Iedereen zoekt zijn weg, maar we vinden elkaar ook in die zoektocht. Wat doet de coronacrisis met ons? En hoe beleven onze leden dit?

We vragen hen — heel even — stil te staan bij wat dit alles bij hen teweegbrengt. We klopten aan bij...

directeur technisch bureau Vanhout

Bedrijf
Corona, Covid-19, lockdown,… enkele maanden geleden was dit nog de ver-van-ons-deurshow. Vandaag is dit onze dagdagelijkse realiteit. Elk nieuws wordt hierdoor gedomineerd: het aantal doden, ziekenhuisopnames, bedden intensieve zorg, besmettingen,…
Het is zeker niet evident om als managementteam ons bedrijf door deze turbulente tijd te leiden. Bijna al onze werven werden stilgelegd, onze omzet ligt deze maanden een stuk lager dan normaal. Elke kost wordt kritisch bekeken. Collega’s zijn bezorgd, over hun gezondheid maar ook over de financiële gevolgen voor hen, en voor ons bedrijf. Bepaalde maatregelen worden genomen om zonder kleerscheuren uit deze crisis te komen en deze zijn niet altijd even populair. Eerlijke en open communicatie is in deze periode echt belangrijk.
Corona heeft me doen beseffen dat ik echt ‘TROTS’ ben op Vanhout: Team, Respect, Openheid, Talent en Sfeer zijn waarden die echt tastbaar zijn op onze werkvloer! We hebben iedereen nodig om hieruit te geraken.
De voorbije weken is er enorm veel tijd gestoken in het herorganiseren van ons bedrijf: de eerste week was er de ‘digitale revolutie’, de weken nadien het organiseren van de heropstart van onze werven. De toevloed aan documenten, tools, risicoanalyses,… zijn nauwelijks te volgen maar zijn meer dan ooit een noodzaak om op een veilige manier te kunnen werken. Dagelijks zijn er overlegmomenten met het management en andere directieleden van de groep om alles in goede banen te leiden. De zorg voor de Groep Vanhout — zowel financieel als voor de gezondheid en veiligheid van onze collega’s — staan bovenaan onze agenda.

Toekomst
Naast alle problemen die deze ongeziene periode met zich meebrengt, zie ik zeker opportuniteiten: het telewerken en videoconferencing is echt geboomd. Dit is zeker een meerwaarde voor de toekomst. Het kritisch herbekijken van alle kosten — wat nu noodzakelijk is — en het optimaliseren van processen maken dat er in de toekomst zeker efficiënter zal gewerkt worden. Het inperken van persoonlijke contacten maakt dat we meer tijd hebben voor onszelf en ons gezin. Avondwandelingen in plaats van netwerkevents… het heeft me doen beseffen hoe belangrijk dit is en hoe ik hiervan geniet. Het behouden van de juiste balans tussen werk en privé is zeker een van mijn doelstellingen voor de volgende maanden.
De toekomst zal niet evident zijn, maar ik ben er echt van overtuigd dat we volgend jaar met zijn allen TROTS zullen terugkijken op deze periode, TOUS ENSEMBLE….

Positief
Maar er is ook een mooie kant aan deze crisis: het algemene tempo is verlaagd, we zijn terug naar onszelf en onze familie gekeerd. We spenderen terug meer tijd met onze naasten. We zijn vaker thuis. We missen zeker onze andere contacten, maar...

sales & delivery manager ViCre

Van semi-corona-impact tot full impact
Gezien het internationale karakter van onze business zijn we sinds januari reeds in een semi-corona-periode. Onze Aziatische klanten werden eerst geraakt. Het was echter toch nog een-voldoende-ver-van-onze-bedshow en iets dat we gemakkelijk zouden kunnen opvangen. Vervolgens werden de Italiaanse klanten geraakt en kwam het akelig dichterbij. US en Mexico volgden gestaag. Zachtjesaan begonnen we de forecast van 2020 met argusogen te bekijken. Niet veel later, op 19 maart, stond de tijd even stil. De eerste boodschappen die we in januari gestuurd hadden naar Bangkok rondom ‘Hope all is well’, ‘Keep Safe’, ‘Keep Healthy’ werden langzaam maar zeker de primaire boodschap, de standaard.

Hoop
De eerste corona-dagen hebben we onze koppen bij elkaar gestoken. Misschien hadden we even een krop in de keel, maar als ondernemer duurt dat nooit lang, mag het nooit lang duren. Samen met mijn vader, de oprichter van ViCre, hebben we ons businessmodel onder de loep genomen. Eens we daar voldoende zicht op hadden, hebben we onze medewerkers erbij betrokken om te finetunen. We zijn erin geslaagd om het aan te passen aan de huidige omstandigheden.
Omwille van het internationale karakter van onze business, hadden we al veel remote contacten. Deze voorsprong heeft het ons mogelijk gemaakt om ons snel aan te passen aan de huidige omstandigheden. We hebben gemerkt dat we nu sneller bij de klant staan, maar of we werkelijk dichter staan, is nog de vraag. We kunnen wel korter op de bal spelen, meer en beter ‘tiki-taka’. ViCre’s toekomstige businessmodel zal zeker en vast zijn kracht putten uit zowel de virtuele als fysieke wereld.
Om echt nieuwe strategieën uit te werken voor gans je bedrijf — sales, marketing, innovatie, of … — de visie te bepalen en dus volledig afstand te nemen, is remote werken niet ideaal. Maar eens de prioriteiten gedefinieerd zijn, de richting min of meer gekend is, kunnen we echt wel remote samen met de klant aan oplossingen werken, bijvoorbeeld nieuwe productmarktcombinaties uitwerken, nieuwe sales-tactieken,… Het is heerlijk om met een van onze internationale klanten ‘a new way of selling’ op te zetten om zo efficiënter en effectiever in de toekomst te verkopen, wereldwijd. Een andere klant — een uit de machinesector — heeft aangegeven dat het nu het moment is om anticyclisch te investeren in de lerende organisatie. Leren op afstand, om daarna sterker te staan. Nu investeren om later de vruchten te plukken. We werken met hen aan een optimale aansluiting van de ganse waardeketen.

Verrijking
Deze periode kunnen we dus enigszins als een verrijking zien, een moment waarop we verborgen kwaliteiten gevonden hebben, waar we latente capaciteiten hebben kunnen/moeten omzetten in expliciete kennis. Een verrijking van kennis rondom en het aanvoelen van onze business. Het bracht vernieuwing binnen onze business.
Maar het heeft tevens ook een verrijking in de relatie met de medewerkers en klanten gebracht. Onze voornaamste boodschap naar (potentiële) klanten en medewerkers is een ‘care’-boodschap. We merken dat dit geapprecieerd wordt. Momenteel is agressieve sales niet aan de orde. We willen er zijn, en helpen waar we kunnen.

Continuïteit, veerkracht en duurzaamheid
Wat ik in deze periode geleerd heb, is dat de waarden van ViCre, waar wij naar streven, wat we verwachten van echte ViCreanen, wat we zoeken in onze klanten, ook onze realiteit is. Iedereen heeft zich veerkrachtig en beweeglijk opgesteld. Onze medewerkers werken thuis. Dit deden ze voorheen ook reeds regelmatig, maar nu zijn ze elke dag thuis, net zoals hun partner, net zoals hun kinderen. Toch weer iets dat aanpassing vraagt, veerkracht vergt. En dit doen ze met verve.
Onze klanten, onze medewerkers bieden ons continuïteit en vice versa. En hetgeen waar we aan werken, is geen flavour of the month, is een duurzaam iets, waardoor bedrijven en mensen kunnen groeien, openbloeien op een duurzame manier. Geen sausje over de aardappel, maar het verbeteren, het versterken van het DNA.

Waar lig je het meeste wakker van?
2020 zal niet worden wat we vooropgezet hadden, maar het komt waarschijnlijk wel goed mits de juiste inspanningen. Maar wat binnen 9, 12 of 18 maanden? Hoe en wanneer kunnen we actief potentiële klanten benaderen? Wat zullen onze bestaande klanten doen? Zij zijn steeds zeer loyaal, normaal kunnen we hun afname reeds 12 maanden op voorhand voorspellen. Zal dit nu nog kunnen? Vermits alle spelregels veranderd zijn, is forecasting de grootste uitdaging.

managing director Triodos Bank Belgium

Verbazing
Ik verbaas mij erover hoe een crisis, zoals corona, zaken mogelijk maakt en versnelt. Zo hebben we bij Triodos Bank een nieuw telefoniesysteem op een paar dagen — in plaats van een paar maanden — geïmplementeerd, zodat onze medewerkers van het contact center comfortabeler van thuis uit kunnen werken en zo onze klanten beter kunnen bedienen. Ook werden onze processen voor de goedkeuring van betalingsuitstel voor lopende kredieten versneld, waarbij we, met succes, meer verantwoordelijkheid bij de eerstelijnsmedewerkers konden leggen.
Hetzelfde geldt maatschappelijk: het is verbazingwekkend hoe snel een aantal zaken, die een paar weken geleden als onmogelijk beschouwd werden, nu opeens ‘the new normal’ zijn. Bijvoorbeeld, Brussel voert in de vijfhoek een algemene snelheidsbeperking van 20 km/u in, ter bevordering van fietsers en voetgangers. Hoe knap is dat?

Hoop
Dit geeft mij hoop. De maatschappelijke uitdaging waarvoor we, vóór corona, stonden, is niet verdwenen. Wat deze crisis mij heeft geleerd, is dat fundamentele, structurele verandering wel kan, en dat het niet uitsluitend incrementeel moet zijn. We hebben nu een opportuniteit om, bij de heropbouw van onze samenleving, de nadruk te leggen op wat echt telt: gezondheid, ongelijkheid, ecologische voetafdruk, biodiversiteit, om een paar prioriteiten te benoemen. Ik hoop dat we samen deze opportuniteit zullen grijpen.

Bedrijf
Specifiek voor Triodos Bank, leert deze crisis mij ook dat onze processen in ‘going concern’ niet altijd geschikt zijn. Sommige zaken kunnen best sneller beslist worden. Hoe dit in een systeem / structuur / proces / verantwoordelijkheid vertaald moet worden, dat moet ik nog ondervinden. Maar dat het moet en dat het kan, is mij nu meer dan ooit duidelijk.

Mens
Ten slotte levert deze crisis het bewijs, als dit nog nodig was, dat de mens niet herleid kan worden tot een zelfzuchtige, hedonistische ‘homo economicus’, maar dat altruïsme, empathie, vindingrijkheid, spiritualiteit en weerbaarheid hem ook, en zelfs meer, kenmerken. Als we dit in de komende jaren kunnen vasthouden, dan komen we zeker sterker uit deze crisis. Dat wens ik ons allemaal toe.

partner PINK BAY

Wat brengt corona bij jou als bedrijfsleider teweeg?
Als ik vandaag terugkijk, zijn er alvast twee leerpunten:
•    Je kan het zo gek niet bedenken…
Als startende onderneming hebben we het geluk gehad om zeer snel een sterke klantenbasis op te bouwen. Hierdoor ervaren wij geen financiële problemen maar beseffen wij wel hoe snel situaties kunnen veranderen. Indien we een half jaar later waren opgestart, was de situatie veel moeilijker geweest... In het jaar voorafgaand aan de opstart zijn er ongelooflijk veel brainstormsessies geweest, maar niet eentje had deze gekke toestanden voorzien…
Tijdens het uitschrijven van onze corona-policy in februari heb ik ook meermaals gedacht: ben ik nu niet aan het overdrijven? Helaas is de realiteit nog gekker geworden. En hoewel het in februari nog zo surreëel was, heeft het ons vandaag wel geholpen om 100% voluit te kunnen blijven gaan…
•    Future proof: blijven investeren in ons team
Tijdens de financiële crisis werkte ik bij een Big-4. Ik wou toen net een detachering naar Londen aangaan, maar door die crisis werden alle aanwervingen stilgelegd. Enkele maanden later waren we echter weeral naarstig op zoek naar geschikte profielen. Mijn les hieruit is dat wij wel willen blijven investeren in ons team. Twee weken geleden hebben wij nog beslist om iemand aan te werven. De dame in kwestie was uitermate geschikt om aan te sluiten bij ons team en het zou zonde geweest zijn om haar niet mee op te nemen. Als ik vandaag zie hoe zij een extra boost geeft aan onze ‘Phyton-data analyst’-sessies, denk ik dat wij als organisatie sterk kunnen blijven groeien zolang we zelf maar blijven investeren in de toekomst.
Maar wij hebben nog wel voldoende ademruimte wat het voor ons makkelijk ‘praten’ maakt.

Waar lig je het meeste wakker van?
Vandaag hebben we voldoende projecten om te blijven werken tot september. Daarnaast hebben wij onze maandelijkse dossiers waardoor we een mooie vaste basis hebben op lange termijn. Ik lig wel wakker van de groei na oktober 2020.
Wij zorgen ervoor dat bedrijven sneller en efficiënter kunnen werken met de IT-tools die vandaag beschikbaar zijn. Zo zijn automatisatie, RPA, flows, dashboards,… vandaag allemaal commodities geworden. Veel bedrijven werken echter nog met oudere software of met dure IT-profielen (wij zijn trouwens erkende accountants van nature uit :-)) die elkaar vaak in stand houden. Grote bedrijven zoals Microsoft stellen vandaag echter tools beschikbaar aan de gebruiker die een enorme besparing op IT en verhoogde snelheid in rapportering met zich meebrengen. De return on investment van onze projecten ligt vaak onder de 6 maanden… Een schitterend verhaal dus, maar als startende onderneming moet je dat wel gecommuniceerd krijgen. En met deze coronacrisis zijn helaas veel van onze communicatielijnen uitgevallen. Ik lig er dus wakker van of ik onze boodschap voldoende gecommuniceerd krijg om zo ons mooi verhaal verder te kunnen schrijven…

managing director ATOLO

Wat doet corona met mij als ondernemer?
De eerste dagen/weken voelde ik heel erg het spanningsveld tussen enerzijds inzicht en grip proberen te krijgen op de situatie, en anderzijds loslaten, mij overgeven aan wat er aan het gebeuren was, dag per dag bekijken hoe het verder moest/kon, doen wat juist en waardevol leek op dat moment. Nu, na een paar weken, is het spanningsveld er nog altijd maar het helt meer en meer over naar aanvaarding van wat we niet kunnen beïnvloeden, van wat onvoorspelbaar is. Daardoor wordt het gemakkelijker om de focus te leggen op deze etappe van onze weg en daar voluit voor te gaan, zonder daarom de horizon uit het oog te verliezen.

Wat leert corona mij over mijn organisatie?
De eerste dag dat ATOLO geconfronteerd werd met corona was ik toevallig in het buitenland met zo goed als geen internetverbinding. Mijn team moest op minder dan 2 uur tijd zelfstandig en snel beslissingen nemen. Ze kwamen zonder aarzelen tot een besluit dat weloverwogen was en met een duidelijk plan voor ogen. Maar ook en vooral, ze deden dat samen, in overleg en eensgezind. Ik ben altijd al fier geweest op mijn team. Elk van hen begrijpt ten volle wat ‘walk the talk’ betekent en elk van hen toont inzet en zelfleiderschap, dag na dag. Die vrijdag, de dertiende, bewees dat mijn trots ook helemaal terecht is.

Wat observeer ik tijdens deze coronaperiode?
Corona stelt de dingen scherp, gemeen scherp, en polariseert. Ik zie een tegenstrijdigheid tussen ‘tous ensemble’ en de ‘individuele overlevingsdrang’ (en het is waarachtig niet altijd mooi wat we daar zien), tussen mensen die tijd krijgen en nemen om te herbronnen en te reflecteren en zij die op de barricades staan en niet weten waar eerst te beginnen, zij die misschien de meest hectische periode ooit meemaken. Ook bij collega-ondernemers zie ik een kloof ontstaan, puur als gevolg van de willekeur van de impact van corona: zij die het er relatief goed vanaf zullen brengen en anderen waar er echte aardverschuivingen aan het gebeuren zijn. Vaak is dat helemaal onafhankelijk van hoe goed en verantwoord ze bezig waren voor de crisis, als ondernemer, als bedrijf. Het is vaak sectorgebonden.
Gelukkig zie ik heel wat tekenen van solidariteit! Ook wij, als ATOLO, mogen dat ervaren. Ook wij zijn hard getroffen. Trainingen kunnen slechts gedeeltelijk (zo’n 25 à 30%) omgezet worden naar digitaal. Sommige klanten staan er niet voor open, sommige van onze programma’s (bvb. werkplekleren) lenen zich daar gewoon niet toe. Maar een deel van onze klanten doen er doelbewust alles aan om de dingen zo goed mogelijk om te zetten en te laten doorlopen. Ik kan daar alleen maar héél dankbaar om zijn.

Wordt de toekomst digitaler?
Ongetwijfeld ! Het digitale verhaal zal ook in de post-corona periode blijvend aan belang winnen. Tegelijkertijd geloof ik dat het directe contact minstens in even grote mate aan waardering zal winnen. Wij zijn ‘mens’, sociale wezens, wij willen elkaar kunnen aanraken, knuffelen, of minstens elkaar recht in de ogen kijken. Het vergt meer van mij om twijfel, vermoeidheid, blijdschap of elke andere nuance van een gezicht op het scherm af te lezen. Ik mis ongelooflijk hard de sprankel in de ogen van mijn collega’s en het gevoel van fysische aanwezigheid. Na een paar weken virtuele meetings, voel ik dat ik scherm-moe word en dat het verlangen naar de ‘informele’ babbel aan de koffiemachine héél groot is.
Toch merk ik ook dat de afstand soms grenzen van afstandelijkheid neerhaalt. Nog nooit hebben mijn klanten mij zo dicht toegelaten in hun persoonlijke leven, in hun beleving, in hun hoofden en hun harten. Op zo’n momenten voel je ten volle hoe mooi het is om in echt ‘partnership’ met je klanten te staan.

Waar lig ik wakker van?
Van wat we niet horen, niet zien, niet weten: wie zijn de kwetsbaren die niet in de pers komen? Hoe hardnekkig is dit virus? Hoe zullen mensen, de economie, de wetenschap, de politiek reageren na deze periode? Wat zal de impact zijn op ons sociaal leven, op onze familieleden, op de algemene gezondheid? Zal er na deze periode een groeiende solidariteit zijn?
Er wordt veel geschreven, veel gezegd, veel voorspeld. Velen doen ook oprecht moeite om ons goed en juist te infomeren. Toch is er ook veel ruis daarbuiten en heb ik mij zelden zo ‘ge-des-informeerd’ gevoeld als vandaag. Daar kan ik wakker van liggen.

Waar krijg ik hoop van?
Van wat we niet horen, niet zien, niet weten. Omdat ik zeker ben dat het er is! Mensen die helpen en niet in de pers komen, initiatieven die onder de radar blijven, kleine dagelijkse dingen die mensen doen voor elkaar, solidariteit zonder woorden, strijdvaardigheid bij ondernemers die het moeilijk hebben en toch hun mensen op de eerste plaats zetten. Daar heb ik bewondering voor en dat geeft mij hoop.

general manager Janssen Pharmaceutica

Eigen bedrijf
Corona is heel plots gekomen. Vanaf midden februari zijn we gestart met het monitoren van de situatie en het nemen van een aantal maatregelen, maar tot 10 maart was mijn agenda toch vooral gericht op business as usual. Op 17 maart kregen we duidelijke signalen dat een en ander zou veranderen en 24 uur later was de lockdown light een feit. Sindsdien is het allemaal COVID-19 wat de klok slaat. Gelukkig hebben we als globaal bedrijf over de jaren heel sterke ‘business continuity’-plannen opgebouwd waardoor we snel konden schakelen terwijl ons bedrijf toch 100% operationeel bleef.
Wat me vooral bijblijft uit die eerste weken, is de snelheid van besluitvorming . Binnen ons crisismanagementteam konden we snel alle nodige beslissingen nemen om de operaties op gang te houden. We hebben ons bedrijf bij wijze van spreken in één nacht omgevormd van een matrix-organisatie met duidelijke beslissingslijnen per afdeling, naar de aansturing van een start-up waar zeer snel heel veel verschillende beslissingen door een klein team worden genomen. Zo’n korte beslissingslijnen zijn op de lange termijn uiteraard niet houdbaar, maar er zijn toch een aantal dingen die we kunnen meenemen naar onze post COVID-organisatie.
Omdat we een geneesmiddelenfabrikant zijn, voelden we al snel de druk om meer geneesmiddelen te produceren — tot 10 keer meer voor bepaalde types medicijnen — en dat net in een periode waarin iedereen heel bezorgd was om de situatie en dus liever thuis bleef. De zorg voor de patiënt en de zorg voor zichzelf en de familie werd een reëel spanningsveld waar eenieder mee worstelde.
Ik heb in die periode binnen het bedrijf een enorme golf van solidariteit mogen ervaren, en die is er nu nog altijd. Op een bepaald ogenblik moesten we 20% van onze medewerkers missen, bv. omdat er een contact was geweest met een vermoedelijk besmet persoon en ze bijgevolg niet naar het bedrijf mochten komen. En toch konden we aan de grotere vraag naar geneesmiddelen voldoen omdat iedereen — van hoog tot laag — mee insprong op de werkvloer. Dat heeft ons als gemeenschap dichter bij elkaar gebracht.

Maatschappij
Ook de zorg voor de maatschappij werd plots intens voelbaar. Zo kregen we op een dinsdagavond een telefoontje van UZ Gasthuisberg met de vraag of we ontsmettende handgel hadden. Het ziekenhuis geraakte stilaan door de voorraad en zou tegen het weekend daarom alle operaties stil moeten leggen. Op een paar dagen tijd hebben we een productielijn op poten gezet om die handgel te produceren. De vergunning van de overheid was op 4 uur geregeld… iets wat tot een week daarvoor onmogelijk leek. Het ziekenhuis is kunnen blijven opereren.
De COVID-19-crisis heeft aangetoond hoe belangrijk het is om productie in eigen land te hebben. Dat geldt voor onze productie van handgel, maar evenzeer voor de aanwezigheid van textielbedrijven die maskers maken, bierbrouwers die met hun installaties ontsmettende alcohol kunnen aanleveren, enz. En dan zijn er natuurlijk ook nog de ‘COVID-19’-testen. We hebben bijgedragen tot een gevoelige verhoging van de testcapaciteit in ons land door onze labo’s in Beerse in te zetten. Beleidsmakers zullen, eens de crisis achter de rug is, ongetwijfeld nadenken hoe ze noodzakelijke productie regionaal kunnen verankeren.

Wakker
Waar lig ik wakker van – twee dingen:

• Ik was geschrokken toen ik zag hoe snel landen en regio’s de grenzen hebben gesloten voor heel veel levensnoodzakelijke materialen. Zoiets moeten we in de toekomst echt vermijden.
• De heropstart. De noodstop indrukken was hectisch, maar al snel viel alles in een plooi. De organisatie weer ‘up and running’ krijgen zoals voorheen is zonder twijfel een minstens even grote uitdaging.

Post COVID
Stel dat iedereen die vandaag van thuis uit werkt en zijn job in die omstandigheden goed kan uitvoeren, ook in de toekomst regelmatig van thuis blijft werken. Die gewoonte zou kunnen bijdragen aan de oplossing van heel wat van onze hedendaagse problemen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de files die zo wat minder lang worden en de CO2-uitstoot die (een beetje) naar beneden gaat. Maar als we het goed aanpakken, zorgen we zo misschien ook voor minder burn-outs bij gehaaste ouders die tijdig thuis moeten zijn om de kinderen van school af te halen. Zo zie je maar: in elke crisis zitten een aantal goede dingen, aan ons om ze te behouden.

partner TRAJECTUM

Ik schrijf deze bijdrage op paasmaandag 13 april 2020, aan het begin van de vierde week in lockdown dus. Dag 29, noteerde ik vanmorgen op mijn dagelijkse Instagram en Facebook story post. Het is verrassend hoe iedereen anders telt, het is ook niet belangrijk hoe men telt, we zijn onderweg en al stappend maken we het pad.

Lockdown
Ik had, als bedrijfsleider van TRAJECTUM Humanly Resourceful, de bui al zien hangen. Reden: een aantal grote groepsinterventies rond mijn boek ‘DREAMERS who DO’ in binnen- en buitenland werden eind februari, begin maart allemaal — toen nog — uitgesteld. Ik begon stilaan te beseffen: dit wordt een lange zit. Ik werkte begin jaren 2000 heel intensief in China en had de evoluties in China van nabij gevolgd; dit was niet zomaar een griep.
Toen in België dan het eerste niveau van lockdown werd aangekondigd op vrijdag 13 maart greep het me in eerste instantie erg naar de keel. Mijn eerste reactie was: ik doe mijn bedrijf even dicht. Ik droomde al lang eens van te schrijven, van tijd te nemen. Die gedachte was echter snel over, binnen de 8 uur besliste ik: dit kan ik niet doen, dit ben ik niet. Ik dien er te zijn voor mijn medewerkers, mijn zelfstandige TRAJECTEAM-leden, onze klanten, voor eenieder die onze hulp, onze ondersteuning, ons luisterend oor nodig heeft. Ik besliste toen twee dingen:
1.    Om mijn WHY ten volle te leven. Die is ‘mensen inspireren om boven zichzelf uit te stijgen’; deze WHY drijft me elke dag en we hebben dit meer dan ooit nodig vandaag.
2.    Om een Contingency Plan op te stellen voor mijn bedrijf: stel dat we geen enkele nieuwe betalende opdracht hebben tussen 13 maart en 30 juni 2020 (deze vlag had ik zelf geplant, gebaseerd op eigen extrapolatie van de impact in China op dat moment). Met de bedoeling om te bekijken met harde cijfers of ons bedrijf financieel overeind blijft en welke steunmaatregelen we dienen in te roepen.
Deze twee beslissingen brachten me innerlijke rust. Friedrich Nietzsche zei: ‘He who has a why to live can bear almost any how’. Ik nam me voor: wel laat ik dat dan nu zelf eens ondervinden. Ik nam deze actie voor mijn eigen bedrijf TRAJECTUM alsook voor asbl ToolBox vzw, waar ik voorzitter ben van de Raad van Bestuur.

Wat heb ik geleerd?
Ondertussen zijn we dus meer dan 3 weken verder. Wat leerde ik? De kracht van een telefoon: ik kende die al wel want ik doe heel regelmatig kattenbelletjes, een check-in of reconnect call noemen we ze wel eens bij TRAJECTUM. Ik besliste om elke dag vijf mensen op te bellen. Ik luister nog bewuster met mijn hart. De kracht van de menselijke verbinding die onafhankelijk is van tijd en ruimte.
De kracht van mijn geloof ook. Toen we in ons groepje ETION Christelijke Spiritualiteit even deelden hoe het met eenieder zat, deelde Eric: blijf in mij, dan blijf ik in u. Ik printte het direct uit en het hangt hier dicht bij mij. Als ik even overmand word door de grootsheid van dit alles, lees ik dit en voel ik me weer geankerd.
Het besef dat we diepe, verbonden relaties hebben met onze klanten, dat we de toekomst samen gaan vormgeven.
Dat het ook soms stil mag zijn, dat dat ook goed is.
En zoals ik op Pasen op de sociale media Maya Angelou citeerde: “The ache for home lives in all of us, the safe place where we can go as we are and not be questioned. Let us be grateful for our homes.”

Hoop
Ik koester de diepe hoop dat we als TRAJECTUM overeind blijven, zodat we onze missie verder kunnen uitdragen. Wat we doen was nodig vóór de #coronatijden en is nu nog meer nodig. We helpen mensen en organisaties om hun dromen te realiseren en met dromen bedoelen we hier hun ambities, wat ze willen in de wereld zetten om van die wereld een mooiere, meer verbonden, menselijkere plek te maken voor eenieder. Elke mens en elke organisatie met hun unieke ambitie ontsproten uit hun WHY, een WHY die enkel genereus en altruïstisch kan zijn. Ik ben omdat wij zijn.
En uit die hoop put ik, omdat ik weet dat wat ons kenmerkt als mens net die hoop is. Het is wat ons als mens uniek maakt. Ondanks alles is er morgen een nieuwe dag. En die hoop is de essentie van mijn geloof.

Wakker
Als ik van iets wakker lig, dan is van het bedenken van een aanpak hoe we wat ik hier net schrijf op grote schaal kunnen doen, hoe we iedereen in zijn/haar kracht kunnen zetten, hoe we iedereen meenemen. Hoe we vooral niet meer naar het ‘normaal’ terug moeten gaan. Hoe we leren, hoe we dieper leren, samen om die wereld te bouwen waar meer mensen hun dromen kunnen realiseren.

CEO Plasma Industries

Wat brengt corona bij jou als bedrijfsleider teweeg?
Deze gezondheidscrisis bewijst gelukkig opnieuw dat de beste geneesmiddelen al in ons lichaam aanwezig zijn. De grote meerderheid van de besmette personen geneest immers met zijn eigen immuunsysteem.

Waar lig je het meeste wakker van?
De mensen met verminderde immuniteit en de patiënten die rekenen op onze therapieën zijn nu echter kwetsbaarder dan ooit. Net nu moeten we ervoor zorgen dat ze niet zonder medicijnen vallen en de continuïteit van onze activiteiten is ontzettend belangrijk.

Wat leert corona je over jouw organisatie?
Ik ben heel trots om te zien hoe onze organisatie de crisis heeft aangepakt. Telkens waren we de crisis een stap vóór, zoals bijvoorbeeld de verhoogde desinfectie en het aankopen van voldoende mondmaskers reeds in januari. Onze operaties lopen momenteel door ondanks de moeilijke omstandigheden, en we hebben zelfs de opstart van een nieuw product kunnen aanhouden.
Natuurlijk zijn heel veel van onze collega’s fysiek aanwezig bij de logistiek, de biotechnologische processen, de laboratoriumanalyses en het onderhoud. Hun veiligheid is nu meer dan ooit onze prioriteit. Deze collega’s zijn onze echte helden.

Waar put je hoop uit?
De crisis heeft ook veel positieve elementen van solidariteit en samenhorigheid, zelfs met nieuwe communicatiekanalen. Ook heel opvallend hoe de natuur heel diep inademt. Ik tracht dan ook regelmatig met de fiets naar het werk te gaan.
Bijzonder nu is dat we onze therapieën ook ten dienste willen stellen voor de rechtstreekse bestrijding van Covid-19. Als je besmet bent geweest, heb je antistoffen gemaakt. Door het opzuiveren van deze antistoffen uit bloedplasma van genezen patiënten, hopen we een veilig geneesmiddel te kunnen maken dat onmiddellijke bescherming geeft aan zieke patiënten, maar ook preventief kan toegediend worden aan mensen die kwetsbaar zijn voor besmetting.
Ook in België en in Nederland roept men nu genezen coronapatiënten actief op om zich kandidaat te stellen als plasmadonor. Een plasmadonatie kan misschien het leven van anderen redden.

SHEO The JAVA Coffee Company

Wat brengt corona bij jou als bedrijfsleider teweeg?
Zoals de meeste bedrijven zijn we bij The JAVA Coffee Company ook zwaar geïmpacteerd door het coronavirus. Niet alleen hebben we onze eigen koffiebars moeten sluiten, ook onze klanten — waaronder pretparken, hotels, horeca en vele bedrijven — zijn gesloten. Gelukkig hebben we een zeer divers klantenbestand want aan de andere kant blijven de ziekenhuizen, rusthuizen, de retail en onze webshop wel draaien. Hierdoor valt onze omzet niet helemaal weg. We schatten dat onze omzet met 50% zal dalen tijdens deze lockdown-periode.
Hierdoor moesten we wel snel een aantal moeilijke en uiteenlopende beslissingen nemen. We hebben in eerste instantie de productie opgedreven om voldoende stock te hebben om deze onzekere tijden te overbruggen. Je weet maar nooit dat sleutelfiguren getroffen zouden worden door het virus. Ook hebben we relatief snel een aantal medewerkers op economische werkloosheid geplaatst en werden niet dringende investeringen uitgesteld. Als werkgever zijn dit geen aangename beslissingen, maar op zo’n momenten denk je enerzijds aan de gezondheid van je medewerkers, maar ook aan de gezondheid van je bedrijf.
Het is ook opvallend dat iedereen anders omgaat met deze onzichtbare dreiging. Als bedrijfsleider moet je je op die momenten sterk opstellen. Je zit zelf met vragen en onzekerheden, maar tegelijkertijd moet je duidelijk en daadkrachtig handelen.

Waar lig je het meeste wakker van?
Ik heb tot nu toe nog maar 2 nachten echt wakker gelegen. Vooral de onzekerheid hoe lang dit gaat duren houdt me bezig. De hamvraag is: hoe veerkrachtig is mijn bedrijf? De facturen voor de vaste kosten blijven binnenkomen, maar de omzet zakt weg. Dat geeft natuurlijk spanning op de cashflow. Er zijn klanten die hun facturen niet meer betalen en verwachten dat we in staat zijn om hun schulden zomaar kwijt te schelden. De vraag is dan: hoe lang duurt de crisis nog en gaan deze klanten een doorstart kunnen maken? Gaan zij hun schulden alsnog kunnen aflossen en zal ik mijn facturen kunnen blijven betalen?
Anderzijds denk ik ook vaak aan mijn medewerkers. Hoe kunnen we ze vanop afstand betrokken houden. Mensen die misschien maanden op economische werkloosheid staan, hoe gaan ze reageren op terugkomen en hoe kunnen en zullen we hun hierin maximaal begeleiden? De wereld en het bedrijf zullen veranderd zijn en hopelijk kan iedereen om met die veranderingen. Op HR-vlak heb ik tijdens deze periode veel bijgeleerd. Het is moeilijk om correct naar je personeel te communiceren wanneer de informatie die je krijgt, steeds wijzigt. In mijn onderneming werken we met vijf verschillende paritaire comités, wat de situatie niet eenvoudiger maakt.
Frappant was de vraag van zorginstellingen naar filterpapier om hiervan mondmaskers te maken. Op die momenten sta ik perplex dat dit in onze samenleving nog mogelijk is. Dat maakt nog eens duidelijk hoe belangrijk het is om toch nog productiebedrijven in Europa te houden en dat de globalisering ook zijn gevaren kent.

Wat leert corona je over je organisatie?
Corona leert me heel veel over mijn organisatie. Vooral over wat goed gaat en waar we fier over mogen zijn, maar ook de pijnpunten komen duidelijker naar boven. Ik zie het als een opportuniteit om hieruit te leren. Door de coronacrisis worden we verplicht te focussen op de essentie van ons bedrijf, met name productie en commercialisatie van JAVA-koffie. We zijn dan ook volop bezig met plannen uit te werken van hoe we onze aanpak in de toekomst kunnen verbeteren, zowel de interne als de externe processen. Want één zaak is zeker: we zullen het in de toekomst efficiënter moeten organiseren.

Waar put je hoop uit?
Ik put hoop uit de positieve berichtgeving dat de genomen maatregelen effect hebben. Elke avond kijk ik naar ‘De Afspraak’ op Canvas. Het opent mijn perspectief op de genomen maatregelen en de mogelijke gevolgen, doordat ze vanuit verschillende invalshoeken bekeken worden. Dit is mijn vaste afspraak elke avond om up-to-date te blijven, want juiste informatie blijft cruciaal in onzekere tijden. Extra perspectieven geven me inspiratie en hoop, en op die manier haal ik energie uit mijn dagelijkse afspraak.
Het is ook mooi om de dankbaarheid van de Belgen te zien en de vele initiatieven die ontstaan in deze tijden. Zo steunen we het project #Clapandact en sporen we ons netwerk aan om te doneren voor het onderzoek naar corona.

Partner & Director Mercuri Urval

Wat brengt corona bij jou als bedrijfsleider teweeg?
Je kan als ondernemer en werkgever op veel voorbereid zijn, maar op corona waren we dat niet. Wij werken in de dienstensector, in Premium HR Services (Executive Search, Talent and Leadership Development, Coachings, enz.), dus de impact is gigantisch.
In vergelijking met sommige concullega’s zijn er amper projecten on hold gezet, maar nieuwe projecten komen maar deels binnen. Voor mij als ondernemer betekent dat snel schakelen, wetende dat een zware terugval in nieuwe projecten desastreus kan zijn als je niet ingrijpt. We willen niet onderhevig zijn aan het ‘too little too late’-syndroom, niet wetende hoe het zal evolueren en met de grootste zorg voor onze medewerkers. M.a.w. we hebben zeer snel moeten schakelen om beslissingen te nemen die onze cashflow kunnen managen (elke maand die je te lang wacht, heeft zware gevolgen).
Om doordacht, met goed overleg maar wel met een hoog tempo maatregelen te plannen, te communiceren en te implementeren, was zeer intensief, fascinerend maar ook moeilijk. Nagenoeg alle maatregelen hebben impact op mensen, de ene meer dan de andere. Het zakelijke met het menselijke combineren is een permanente evenwichtsoefening. De afgelopen periode was een zeer intensieve en persoonlijke ervaring rond virtueel leiderschap onder zeer hoge druk.

Waar lig je het meeste wakker van?
Dat deze periode te lang duurt met niet alleen de financiële repercussies maar ook de menselijke. Het digitale is geen nieuwigheid, enkel is het volume van 50 à 70% naar 100% gegaan. Onze mensen werken al drie-vier weken thuis en dat begint toch wel te wegen op consultants uit de HR-sector, die hun drive halen uit overleg, spreken, praten en luisteren naar mensen. Digitaal gaat dat perfect, maar de collega’s missen toch vooral het fysieke contact met collega’s. Passie voor mensen is onze job. Wij hebben niet de profielen in huis die gelukkig worden van 5 dagen home office.

Wat leert corona je over jouw organisatie?
Dat we erg wendbare mensen hebben die zeer matuur en professioneel zijn omgegaan met de maatregelen die we hebben genomen. We hebben, eigen aan onze dienstverlening, enkel hoogopgeleide mensen aan boord die hun verantwoordelijkheid nemen, maar toch zie je in zo’n organisatie hoe belangrijk goed leiderschap is. Men kijkt naar jou, men verwacht van alles, je moet je nek uitsteken.
Maar alleen kan je dat niet. Om als manager steeds het juiste te doen, is het belangrijk om nog meer dan ooit tevoren, feedback te vragen, te overleggen, zaken af te toetsen, zodat medewerkers je helpen om een goede manager te zijn, samen met de andere managers. Dat is ook hartverwarmend. Communicatie is key. Communicatie, communicatie en communicatie. 80% van mijn tijd bestaat uit one2ones, vinger aan de pols houden, teammeetings. Hoewel leiderschap (ook als consultant) mijn persoonlijke passie is, is dit niet enkel een moeilijke, maar vooral zeer boeiende periode rond digitaal leiderschap.

Waar put je hoop uit?
Hetzelfde als het vorige en de strijdlust van collega’s en onze organisatie. De collega’s, de verbondenheid, de humor bij velen in deze niet makkelijke context. De wendbaarheid van mensen en van een samenleving. De boeiende reflecties met collega’s over deze periode en impact op onze sector en op de samenleving in het algemeen, op korte en lange termijn. Iedereen zit in hetzelfde bad, de positivisten zien meer mogelijkheden dan de pessimisten. De impact van positivisten op de organisaties is fantastisch en heerlijk om te zien.

CEO van DOX

Hold the line
De eerste (corona-)dagen waren dagen van ‘management’: onze klantengroep — scholen — moest de deuren sluiten, van de ene dag op de andere. De eerste vraag was: hoe kunnen we onze schoolklanten helpen om te verbinden, met hun leerders, met hun teams. We wisten dat velen niet klaar waren voor digitaal lesgeven. We hebben een filmpje gemaakt en dat rondgestuurd.
Er was de grote bezorgdheid om de gezondheid van onze mensen, hun gezinnen... En dan was het plannen, herplannen, en regelen: ons modellenatelier werd tamelijk snel stilgelegd, onze klantendienst loopt gewoon door, onze sales zijn aan de slag. Grote projecten worden geleverd in afwachting van installatie.
En dan na een aantal dagen, en een beetje brommen (we waren nu zo goed bezig!), kwam er plots tijd voor het mooiste van de job ‘ondernemerschap’: tijd om te kijken hoe we hier nu mee omgaan. Vanuit onze eigenheid, vanuit onze DNA.

Klaar voor een duurzaam tijdperk
Als leider van ons zeer oude familiebedrijf, ik ben de 5de generatie Doxkes, we zijn bijna 200 jaar oud, voelt voor mij deze periode niet aan als ‘het ergste’ wat er is. Wij hebben met ons bedrijf twee wereldoorlogen doorgemaakt, en er zijn altijd zwaardere verhalen dan dit. Dox, een klein, moedig en vinnig familiebedrijf, en we zijn van plan dat zeker te blijven!
We leven wel in een speciale realiteit: coronatijd is er een van angsten, negatieve berichten, disruptie in alle richtingen. Maar wij zijn plannenmakers, om anders en vernieuwend te leren, voor het nieuwe werken, en plannen die passen bij het leven van onze klanten in een wereld die continu verandert.
Mogelijk komen vele vernieuwingen nu in een versnelling: het digitale werken, op afstand werken… We ontdekken onze ‘thuis’ op een andere manier, de waarde van digitalisering als tool, maar ook meteen het bijzondere belang van de échte ontmoeting. Vele dingen gaan nu in overdrive (allemaal thuis gaan werken, alles online gaan bestellen?), maar wij zijn ervan overtuigd dat dit een tijd zal in gang zetten van zoeken naar een nieuw evenwicht.

Oplossingen in huis
Dox heeft een duurzame DNA, wij kunnen alleen projecten uitwerken die echt lange termijn meegaan. Van daaruit hebben we duurzame partnerships opgebouwd en werken we nu zelfs met circulaire concepten.
Deze ramp is het pijnlijke bewijs dat duurzaamheid niet alleen een collectieve plicht is, maar dat de natuur zal blijven drukken tot het ook een collectieve evidentie is, mét resultaten. Duurzaamheid, in al zijn factoren (milieu, mens, evenwicht N-Z,...), is enorme een kans voor bedrijven die verantwoordelijk, gedreven en met passie met hun vak omgaan. Bedrijven met een duurzaam DNA hebben sleutels om verder aan de toekomst te bouwen. Het zal misschien geen toekomst zijn die in de lucht schiet, maar een stabiele toekomst, waarin we als bedrijf een duurzame bijdrage leveren in ons vakgebied, en aan de maatschappij: ‘chi va piano, va sano é va lontano’. Zie dit niet als een arrogante bewering, maar als een rustige vaststelling, in een periode waarin er toevallig veel stilte is om daarover na te denken.

Vooruitkijken, samen…
Persoonlijk vind ik het mijn taak als bedrijfsleider om de toekomst positief te bekijken. Omdat ik van nature niet anders kan, maar ook omdat ik het als ondernemer een basistaak vind om kansen te zien en een toekomst mee te maken, samen met onze Doxkes en ook met andere ondernemers. We hebben mekaars kracht en moed nodig. De getuigenissen van collega-ondernemers zijn voor mij het bewijs dat ondernemers pur sang, nu in hun kracht komen, en er tegenaan gaan. Ze geven me niet alleen moed, maar ook inspiratie. Laat ons ‘als een colonne wagens’ samen vooruitrijden, laat ons positief blijven ondernemen, voorzichtig, maar vooral ook enthousiast en gedreven.
Als ik van iets wakker lig, dan is het van dit: vele kinderen die thuis problemen hebben, kunnen nu niet naar de school die vaak hun redding is, of naar de hulpverlening; vele kansarmen worden vergeten, niet bewust, maar in de ‘situatie’. We proberen te helpen met pakketjes, maar dat is slechts een doekje. Voor hen in de eerste plaats is het tijd dat de curve wordt overwonnen en dat al die goede plekken terug ‘open gaan’. We duimen en helpen waar het kan.

zaakvoerder Astrana BV

Wat betekent corona voor Astrana?
Corona bracht initieel vooral een zwaar besef dat we nu er meer dan ooit willen en moeten zijn voor onze klanten. Naarmate de maatregelen strenger werden, zagen we de realiteit wijzigen. Veel klanten waren genoodzaakt om hun activiteiten stil te leggen of, zoals ieder van ons, van thuis uit te gaan werken. Ook dat bracht praktische belemmeringen met zich mee: coachsessies/training via video combineren met toezicht houden op eventueel kleine kinderen is een hele uitdaging.

Wat leert deze crisis ons?
Je staat stil bij wat ertoe doet. Bij wat je via je bedrijf bijdraagt aan deze maatschappij en hoe je bijdraagt. Het leert je ook waar je zingeving ligt. Je komt jezelf tegen, want je wordt ondanks al je goede bedoelingen stilgelegd door praktische zaken en overmacht. Je wordt getriggerd als je zaken van machteloosheid leest: doemscenario’s zoals ‘We verliezen de strijd om de ademhalingsmachines’ of ‘70% van onze zorgverleners zullen uitvallen. Wellicht zal de grootste oorzaak niet een coronabesmetting zijn, maar het mentale aspect’.
En dan komt de opstandigheid en koppigheid naar boven. Een opstandigheid die wellicht bij elke ondernemer gekend is. Nee, nee, en nog eens nee! Wij gaan niet mee in deze molen waarin we ons als maatschappij moeten gewonnen geven en lijdzaam toezien hoe mensen onderuitgaan, hoe we zonder materiaal gezet worden,...
Op dat moment bekijk je de maatschappij terug met zoekende ogen gericht op mogelijkheden. En je ziet een maatschappij vol talenten, een nuttige en mooie mix van hoogopgeleiden en van bekwame stielmannen, een maatschappij met bedrijven die ook nu het verschil kunnen maken. Je beseft dat er in die maatschappij wel slagkracht en oplossingen geboden kunnen worden, mits flexibiliteit om de beschikbare noden aan te pakken, eventueel nieuwe samenwerkingen op te zetten, productielijnen aan te passen, etc. Je beseft dat je skills hebt die in deze tijd voor velen nog het verschil kunnen maken…
Dus je reikt je hand uit. Van Ik naar Wij dus. Van wat heb ik nodig naar wat hebben wij in deze maatschappij nodig? Van waar kan ik het verschil nu maken naar wie maakt samen met mij dat verschil? Nieuwe tijden vragen nieuwe wijzen.

Concreet voor ons?
Zelf nam ik de beslissing om mee te werken via ‘Coaching for heroes’. Onze skills inzetten als stress/leiderschaps/team/perfectionisme-coach voor de mensen aan de slag in de zorg. Bewust kiezen, samen met mijn collega-coaches, om er voor hen te kunnen zijn als zij het nodig hebben. We bieden hen en hun organisatie gratis coachgesprekken aan; een crowdfunding-systeem is opgestart om kostendekkend te kunnen werken.

Vriendelijke oproep aan alle ondernemers en professionals die zich momenteel machteloos voelen
Sta stil bij wat jouw bijdrage in deze tijd vol noden kan zijn. Spreek je netwerk aan. Wellicht kom je tot mogelijkheden waar je voordien nog niet aan dacht of is de tijd rijp voor een samenwerking die voordien nog niet mogelijk was. The only way is forward.

founder & managing director CO2logic

Wat brengt corona bij jou als bedrijfsleider teweeg?
Bezorgdheid over mijn collega’s, klimaatpartners in ontwikkelingslanden (Benin, Burkina Faso, DRC, Rwanda, Oeganda, Kenya, Zambia, Guatemala, Peru…) en onze klimaat-actieve klanten, maar ze stellen het momenteel allemaal goed. Dat is al een opluchting. Op businessvlak staan sommige projecten momenteel wel ‘on hold’ bij sommige bedrijven, maar we hopen dat het in de komende maanden opklaart.

Waar lig je het meeste wakker van?
De gezondheid van iedereen. Om de inkomens van mijn collega’s en familie te kunnen blijven garanderen. En natuurlijk om een blijvende positieve impact te kunnen hebben op het klimaat, ook in tijden van crisis. We hebben de banken-/financiële crisis overleefd en werken ervoor om ook deze crisis te overleven.

Wat leert corona over jouw organisatie?
Dat we een heel goed team hebben (wordt nu nogmaals bevestigd): ondanks deze crisis blijft iedereen sereen verder werken met vertrouwen in elkaar. ‘Home-working’ tast onze spirit en klimaatambitie niet aan. Onze visie blijft een drijvende kracht die ons aan mekaar hecht en onze klanten blijft inspireren en stimuleren.

Waar put je hoop uit?
Uit samenwerkingen met mensen die een meerwaarde willen ontwikkelen voor de maatschappij, uit creativiteit, wetenschap, innovatie, technologie. Dankzij wetenschap weten we hoe het coronavirus is ontstaan, wat we eraan moeten doen, hoe we kunnen samenwerken (aan de hand van een lockdown) ‘to flatten the curve’. En hopelijk hebben we binnenkort een vaccin hiervoor en kunnen we met technologie in de toekomst dergelijke zaken veel sneller identificeren, aanpakken en iedereen alert maken. Als we dit voor het coronavirus kunnen doen, dan moeten we dit ook voor het klimaat kunnen, maar dan zonder crisis, wel met een duurzame economische transitie…

zaakvoerder Black and White Company

Wat brengt Corona bij ons als ondernemer teweeg?
Het drukt ons met onze neus op de feiten. We zijn als maatschappij niet gestructureerd om dit soort zaken het hoofd te bieden. Het gebrek aan een duidelijke horizon, aan een duidelijk baken zorgt dat we wat stuurloos ronddolen. Het voelt aan alsof de gps is weggevallen en we laten ons leiden door die éne tv-stem — onze nieuwe gps! Vanuit dit standpunt doen we het goed, we volgen, we zijn braaf. Of het gekozen pad het goede was, zal de toekomst ons leren.
Persoonlijk boezemt het virus mij weinig schrik in. Het is geen spook, het heeft geen bovennatuurlijke gaven of willekeur. Wat niet wil zeggen dat ik het niet au sérieux neem! Een bergpad bestijgen doe je met respect en beter niet met schrik! Covid-19 plant zich voort via een duidelijk pad; wanneer we hiermee verstandelijk omgaan, dan is het voor het virus moeilijk om zich te handhaven. Daar trek ik me aan op.
We hebben ons bedrijf aangepast aan deze waarheid, werknemers werken van thuis uit, organiseren zich. Alleen word je plots geconfronteerd met de neveneffecten, de angst, de onwetendheid, de kuddegeest. Bedrijven sluiten vrijwillig, klanten duwen op de pauzeknop, afwachten tot na de coronaperiode. Deze realiteit brengt meer zorgen met zich mee dan het virus.
Alle begrip ervoor, maar deze realiteit zorgt voor een dikke mist waarmee een economie quasi tot stilstand komt. Resultaat is dat mensen technisch werkloos thuis zitten, gevoed door een onafgebroken stroom van ‘virusnieuws’. Met veel vragen en een ‘gezonde’ manier van ‘bezighouding’ als vlucht voor de verveling! Een gedwongen thuisblijven dat niet mag overkomen als vakantie, maar al snel alles weg heeft van die vakantie.

Waar lig ik het meest wakker van?
Op zich lig ik nog niet echt wakker. In de reflecties die ik me vandaag maak, stel ik me wel de vraag of we op vandaag de juiste hefbomen gebruiken om een dergelijke crisis het hoofd te bieden. We hebben de realiteit van een moderne samenleving waar we een mensenleven boven alles moeten beschermen en vrijwaren. Aan de andere kant hebben we deze moderne samenleving gebouwd op basis van een gezonde economie. Het één is het gevolg van het andere. Moeten we dan concluderen dat wanneer we de basis van een moderne samenleving ondermijnen, wij op lange termijn een andere maatschappij creëren?
Ik ben ervan overtuigd dat we na deze crisis een herschikking zullen zien van het socio-economisch bestel waarin we leven. Een soort trauma dat tijd nodig zal hebben om te herstellen. In die periode hoop ik dat onze economie voldoende veerkracht bezit en dat de mensen die erin leven voldoende cognitieve vaardigheden bezitten om terug te keren naar de gewone gang van zaken.

Wat leert corona me over mijn organisatie?
Dat we op vandaag veerkracht bezitten om op relatief snelle manier onze werking aan te passen. Maar bovenal zien wij dat, hoe goed je je ook probeert aan te passen en scenario’s schrijft die future proof zijn, we toch op deze situatie niet zijn of waren voorbereid.
In een week tijd is een ketting, die jaren met een bepaalde frequentie draait en de motor vormt om de toekomst te plannen, onderbroken. Het hoofd wil wel nog, maar de benen houden stil. Met de abruptheid waarmee deze onderbreking is gekomen, worden ook beslissingen van medewerkers en staf genomen. Menselijkheid en veiligheid primeren in deze situatie. Mensen werken van thuis uit, proberen hun dagtaak opnieuw vorm en structuur te geven. Eens ze daarin geslaagd zijn, probeert men de klant opnieuw te contacteren met de verlichte boodschap dat wij weer één en al oor zijn! Dan komt het besef dat de andere kant van de lijn net hetzelfde heeft gedaan. Iedereen is één en al oor voor de klant, alleen lijkt die rol verdwenen te zijn. Er zijn geen klanten meer! Dit bewustzijn escaleert in een ketting van afwachtende houding, uitstel van betaling, meer vragen dan antwoorden…

Waar put ik hoop uit?
De toekomst :).

afgevaardigd bestuurder NIGEN, voorzitter ETION Antwerpen-Mechelen

Gigantische gevolgen
Zoals iedereen zie ik hoe er een ongeziene storm door mensenland waait die leidt tot een lockdown met gigantische gevolgen voor iedere bewoner op de planeet. Politici, medici, zorgwerkers en vele anderen doen al het nodige om de gezondheid en het welzijn van de bevolking te vrijwaren. De gevoelens die daarbij in eerste instantie opkomen, zijn angst en onzekerheid.
Als ondernemer schieten we direct in actie om de continuïteit van onze organisaties, onze medewerkers, klanten en andere betrokkenen te borgen. We monitoren onze liquiditeit, nemen stringente maatregelen om de schade te beperken, brengen de volgende dag, week, maand, 6 maanden in kaart, en proberen met onze teams een beeld te vormen van de mogelijke opties.
Intussen proberen we ons in te zetten om hulp te bieden waar nodig. De menselijke en economische impact lijkt gigantisch te worden maar door zijn ongeziene karakter echter onmogelijk te voorspellen. Time will tell.

Positief
En toch heeft deze hele crisis misschien een paar onverwachte positieve effecten die we ook moeten kunnen toelaten en omarmen in ons leven van elke dag.
Door ‘corona’ zal onze manier van samen leven en werken wellicht veranderen:

• We ondervinden de luxe van het vergaderen op afstand en welke tijdswinst dit voor elkeen oplevert.
• Thuiswerk zal vanaf nu definitief anders bekeken worden en door veel medewerkers en hun leidinggevenden erg positief ervaren worden.
• We worden als mens gedwongen te vertragen en aandacht te hebben voor onze geliefden en kunnen de noden die daar onderhuids leefden, aandacht en zorg schenken, wat een zegen :-).
• We krijgen plots ruimte om nieuwe dingen te verkennen, boeken te lezen, de natuur en de stilte te ontdekken, te bewegen, enz., zaken waar we vroeger niet altijd aan toekwamen.

Droom
Hopelijk komt het einde van deze moeilijke periode weldra in zicht, maar heimelijk durf ik tegelijk dromen dat de ‘rat race’ van voor de crisis plaats zal gemaakt hebben voor nieuwe inzichten die ook een heilzaam effect op onze samenleving kunnen hebben.

afgevaardigd bestuurder Almasy, regio-voorzitter ETION Kempen

Wat brengt corona bij jou als ondernemer teweeg?
Het lijkt een extra (en strenge) test op wendbaarheid en evenwicht. Van de ene op de andere dag, in functie van de steeds strengere maatregelen en wijzigingen bij leveranciers en klanten, moet je je organisatie aanpassen.
Sociale afstand creëren op de werkplek. Voor de bedienden, productiearbeiders en magazijniers is dat geen probleem, maar hoe doe je dat voor monteurs op locatie? Dat kan alleen met strikte regels die je mogelijkheden toch wat beperken. Sommige klanten kunnen geen sociale afstand garanderen op de montageplaats, dus die kan je niet helpen. Andere klanten zijn juist blij dat onze monteurs toch kunnen komen, mits strikte afspraken. Want ook voor hen dreigt stilstand. En het werkt. Maar verschillende werven kunnen niet geleverd of gemonteerd worden.
Snel omschakelen naar thuiswerk. Voor sommige van onze medewerkers was dit reeds mogelijk, maar nu breiden we de groep verder uit, sneller dan voorzien. Dat betekent, zowel voor werkgever als werknemer, een oefening in loslaten, in evenwicht, in het organiseren van een werkdag thuis… .
 
Waar lig je het meeste wakker van?
Hoe lang zal dit duren en hoe komen we uit deze zware dip? Het lijkt erop dat veel bedrijven ‘on Corona-hold’ staan en hun plannen voor de toekomst bevriezen. Als project-bedrijf in magazijninrichting zijn we afhankelijk van de uitbreidingsplannen van onze klanten. Als zij op de rem gaan staan, vertraagt ook alles bij ons. Er zijn natuurlijk de steunmaatregelen van de regering, maar die zullen nooit alle (extra) kosten kunnen dekken. Dat is een balans die we pas nadien kunnen opmaken.
En, natuurlijk, hopen dat we hier met zoveel mogelijk mensen gezond uit komen.
 
Wat leert corona over je organisatie?
Dat we met Almasy de test van vertrouwen en flexibiliteit doorstaan. Allen zijn betrokken en gaan mee op zoek naar oplossingen.
 
Waar put je hoop uit?
We putten hoop uit de discipline en solidariteit die iedereen aan de dag legt, zodat we deze coronabeperkingen achter ons kunnen laten en weer voluit kunnen gaan.

gedelegeerd bestuurder Sylvester, regio-voorzitter ETION Brabant-Brussel
 
Opdoffer
Corona is voor onze evenemententak een enorme opdoffer. Van de 11 evenementen zijn de meeste geannuleerd, andere zijn nog pending en worden misschien uitgesteld. Het betekent dat ons team van 15 mensen nu plots voor een groot deel zonder werk zit. Sinds vorige week zijn we op technische werkloosheid overgeschakeld, enkel het rendabele werk blijven we voorlopig doen. Gelukkig is er de videopoot die wel vrij stabiel kan verder werken.

Positief blijven
Veel onzekerheid en vragen dus ook voor mij. Waar gaat dit naar toe? Maar in het weekend van 14-15 maart heb ik een klik kunnen maken. Ellende en onzekerheid: ja, maar uit elke crisis kan iets positiefs komen. ‘There’s a crack in everything, that’s how the light gets in.’ Met dank aan Leonard Cohen en zijn liedje dat al jaren voor mij een spirituele referentie is. Ook vanuit mijn eigen spiritualiteit wil ik aan de slag gaan met deze crisis en erin geloven dat ze bijzondere dingen kan opleveren.
Als CEO wou ik mijn Sylvesterianen hierin graag betrekken. Ik had een drietal weken geleden een transparante sessie gegeven over waar we met het bedrijf staan en wat de targets zijn. Op dezelfde transparante manier heb ik hen op 16 maart uitgelegd wat de impact van corona was op Sylvester en welke maatregelen zich opdrongen. Tegelijkertijd heb ik hen op het hart gedrukt dat we ons niet mogen laten verlammen, en positief naar buiten moeten blijven komen. Schade beperken, vooruit blijven kijken, positief naar buiten komen. Het werd sindsdien ons motto. Het was ook uit deze mindset dat de actie #mercivanuitmijnkot ontstond.
 
Creativiteit en flexibiliteit
Ik probeer heel transparant en authentiek te blijven in wat de situatie is, aan te moedigen om creatief te blijven, om met onze klanten en contacten te blijven communiceren, niet vanuit een gewone prospectie, maar vanuit het mee nadenken met de klant om deze tijd door te komen. Van daaruit hebben we intussen een hele set formats voor online events en online teambuildings uitgewerkt, want we zijn ervan overtuigd dat er de komende weken grote nood zal ontstaan om vanuit het bedrijf of de organisatie met alle telewerkers en technische werklozen, of met klanten en leveranciers, te blijven connecteren op een creatieve en innovatieve manier.
Het is daarbij fijn te merken hoeveel begrip en flexibiliteit ik momenteel krijg van onze medewerkers. Zoals misschien nooit te voren merk ik dat onze bedrijfscultuur er echt wel staat. Solidariteit, empathie, familiegevoel, respect, warme relaties,….

Dag per dag bekijken
Het ziet er niet naar uit dat we in de nabije toekomst opnieuw grote events zullen kunnen organiseren, en daar schiet ik letterlijk nu en dan wakker van. Een periode overbruggen lukt wel, maar als het blijft en blijft duren…. Ik wil nu en dan de realiteit grondig analyseren, maar ik wil er niet bij blijven stilstaan en zeker niet doemdenken. Mijn houding is om dag per dag te nemen, moment per moment, en in dat moment alles te doen wat ik kan om de toekomst voor te bereiden.
Het warme contact met mijn Sylvesterianen van wie ik de binnenkant van hun huis via Microsoft Teams nu heb leren kennen, geeft me voldoende energie en hoop om er volop in te geloven dat alles goed komt.
En er is nog iets positiefs: het ziet er naar uit dat ik de komende weekends veel tijd zal kunnen doorbrengen met mijn echtgenote, iets wat voordien altijd zoeken was naar voldoende momenten samen. We zijn nu dingen beginnen oplijsten om samen te doen waar we anders nooit tijd voor vonden. En nee, het zijn niet alleen klusjes…

managing director INDUSTRIUM, vice-regio-voorzitter ETION Oost-Vlaanderen

Wat brengt corona bij jou als ondernemer teweeg?
Door de omstandigheden word je gedwongen om eerst als mens te denken en pas daarna als ondernemer, zeker als je plots zelf geveld wordt door het virus (zoals ik). Op dat ogenblik komt er een zekere angst bij omdat je weet dat men op jou rekent en je misschien niet voldoende kan doen voor je medewerkers. Als je het geluk hebt te genezen, komt de ondernemer die zijn bedrijf naar een veilige haven wil brengen snel terug boven.

Waar lig je het meeste wakker van?
Natuurlijk in eerste instantie het welzijn van gezin, familie en vrienden. Maar als ondernemer: het welzijn van onze medewerkers en daaraan gekoppeld de gemeenschap. We doen er alles aan om iedereen actief te houden. We monitoren letterlijk dagelijks of iedereen nog voldoende werk heeft. Tegelijkertijd geldt echter ‘gouverner c'est prévoir’ (Émile de Girardin) en zijn we nu al een plan aan het uitwerken voor april/mei want na 5 april gaat het hoogstwaarschijnlijk nog een tijdje zo verder. Wat mij hierbij zorgen baart, is het mogelijke sneeuwbaleffect dat tijdelijke werkloosheid teweeg kan brengen.

Wat leert corona je over je organisatie?
Het brengt ons allen dichter bij elkaar en het doet mij deugd vast te stellen dat er een enorme solidariteit heerst. We zijn tenslotte met ca. 100 mensen. Het werken in MS Teams kon bij ons technisch al een tijdje, maar het is pas nu dat we er echt gebruik van maken en hoe! Door het vergaderen van thuis zitten we ook bijna letterlijk bij iedereen binnen en worden vele (privé) zaken open besproken omdat die nu een rechtstreekse impact hebben op het werk. We proberen zoveel mogelijk te luisteren en communiceren snel over genomen beslissingen. Dit creëert een zekere vorm van rust en vertrouwen dat we er alles aan doen om het bedrijf door deze crisis heen te loodsen.

Waar put je hoop uit?
Menselijke veerkracht! Ik merk nu al dat er een post-corona tijdperk aankomt waarin vele ‘gewoontes’ in vraag zullen worden gesteld. Zaken die (in onze context dan) hopelijk de duurzaamheid van onze daden ten goede komen. Maar tevens de gezondheid van onze medewerkers en bij uitbreiding de maatschappij. Hopelijk komen ook mensen die zichzelf in het ‘normale’ leven constant voorbijlopen nu tot de vaststelling dat het ook anders kan en misschien wel moet vanaf nu.
Deze coronacrisis heeft ook positieve kanten. Kijk eens buiten hoe helder de blauwe lucht is. Kijk ’s nachts eens buiten hoe mooi de sterren opnieuw fonkelen, alsof men ze opnieuw heeft opgeblonken.

gedelegeerd bestuurder/CEO Vandeputte Safety International, voorzitter van ETION

Wat brengt de coronacrisis bij jou als ondernemer teweeg? Waar lig je meest wakker van?
Ik merk bij mezelf dat ik in deze coronacrisis eerst denk als mens, dan pas als ondernemer. Ik lig in de eerste plaats wakker van de effecten op de samenleving als geheel. Natuurlijk volgen daaruit heel snel de vragen rond de economische effecten op mijn onderneming, mijn collega’s en medewerkers, die allemaal deel uitmaken van de samenleving.  Zullen zij overleven op financieel vlak, hun job kunnen blijven behouden?

Wat leert deze crisis je over jouw organisatie? Waar put je hoop uit?
Bedrijven en mensen zullen anders gaan leven en werken. Iedereen die dat kan, is aan het telewerken. We gebruiken nu op zeer efficiënte wijze de middelen die ons al lang ter beschikking staan. Ik denk dat we dat na de crisis zullen blijven doen. Dat zal ook inhouden: minder rijden en reizen.
Ik merk ook dat mensen in deze tijden gewoonweg vriendelijker zijn tegen elkaar. Als ik nu even ga wandelen, zegt iedereen vriendelijk goeiedag... En in alle solidariteitsinitiatieven die ik zie, leer ik dat er heel veel mensen iets goeds willen doen voor de medemens. Er zit veel goeds in de mensen.

Wat zou je willen vertellen aan je collega-ondernemers?
Laten we blijven vooruitkijken en proberen vermijden om te gaan ‘zwartkijken’. Kijk naast de ellende die deze pandemie veroorzaakt ook naar het positieve. We leren opnieuw solidair zijn met elkaar, we kunnen als samenleving sterker uit deze periode komen, terwijl we anders leren werken én ook leren dat we onze ecologische voetafdruk kunnen verkleinen.
En ik heb, last but not least, ook nog een warme oproep aan alle ondernemers: hou je mensen maximaal aan het werk als je dat enigszins kan, kies niet te snel voor de evidente weg van de technische werkloosheid. Als je in de mogelijkheid bent om je mensen aan het werk te houden en je doet dat ook, is dat een vorm van solidair zijn. Zo kunnen bedrijven blijven produceren, toeleveranciers kunnen blijven draaien,  werknemers behouden hun inkomen en kunnen blijven consumeren. We moeten deze ketting zoveel mogelijk in stand houden. Als we onszelf als schakel uit de ketting terugtrekken, verbreken we en dan vrees ik voor een negatieve spiraal en een nog veel zwaardere crisis. Deze pandemie overkomt ons en de economische crisis lijkt ons ook te overkomen… maar we hebben nog wel enkele elementen zelf in de hand om de crisis het hoofd te bieden.