Goud: 25 jaar inspirerend ondernemerschap
Elk jaar opnieuw komt een uniek en succesvol bedrijf voor het voetlicht dankzij de award 'Onderneming van het Jaar'. De 25ste verjaardag van deze prijs van EY, De Tijd en BNP Paribas Fortis was een prima aanleiding om de ervaringen en opvattingen van evenveel winnaars te boek te stellen.
Auteur Bert Voet koos voor een structuur die veel inhoudelijke mogelijkheden biedt. Geen 25 afzonderlijke bedrijfsportretten. Neen, hij bouwde zijn boek op rond 9 essentiële aandachtspunten, zoals leiderschap, innovatie, internationalisering, duurzaamheid, continuïteit, verantwoordelijkheid… In elk hoofdstuk brengt hij een genuanceerd verhaal met diverse standpunten en opeenvolgende getuigenissen van een selectief groepje ondernemers.
De 9 breed uitgesponnen thema’s bevatten telkens complementaire of soms zelfs prettig contrasterende antwoorden op één prangende vraag. Bijvoorbeeld: ‘Hoe overleven we in een veranderende wereld?’ , ‘Hoe veroveren we de wereld vanuit het kleine Vlaanderen?’, ‘Hoe rijm je ecologisch bewustzijn met ondernemen?’ of ‘Blijven groeien, waarom en hoe?’. Dat zowel ‘oudere’ als relatief ‘jongere’ ondernemers aan het woord komen, vinden we een extra krachtige troef. Zoek zeker naar de beklijvende getuigenissen van Willemen, Van Eeckhout, en de Vynckes van deze wereld. Mede daarom durven we het boek ook warm aanbevelen aan MBA-studenten of startende ondernemers.
"Goud biedt een authentiek tijdsdocument over wat een plejade aan verantwoordelijke ondernemers vandaag bezighoudt."
Dankzij de uitstekende redactie bevat dit boek een goudmijn aan sterke oneliners en betekenisvolle quotes. De blauw gecursiveerde quotes vallen dankzij hun iets groter lettertype goed op. Zelfs uit hun context gerukt, kunnen ze een gesprek op gang helpen.
Maar je kan ook gerust je eigen selectie maken. Want, wat is ondernemen eigenlijk?
- Luc Bertrand: “Mensen samenbrengen om een hoger doel te bereiken, dat is de basis van ondernemen.”
- Fernand Huts: “Meerwaarde! De rest is bullshit. Ondernemen is de juiste kansen zien en op de rails zetten.”
- Peter Vyncke: “De ondernemer moet vooral een storyteller zijn. Door te vertellen neem je mensen mee in een droom en een verhaal.”
- Guido Vanherpe: “Ondernemen is in essentie jezelf overstijgen, daar gelukkig van worden en anderen meenemen in dat geluk. Ondernemerschap biedt een ongelooflijke kans om dingen rond zich te verbeteren.”
- Jan Callewaert: “Om als ondernemer duurzaam iets op te bouwen moet je een marathon lopen en natuurlijk ook af en toe een sprintje trekken.”
- Françoise Chombar: “In alle ondernemende mensen zit een vorm van idealisme. Ondernemen is samen met een team, dat dezelfde visie en hetzelfde engagement deelt, een verschil ten goede maken”.
- Bart Van Coppenolle: “Ondernemen is vrij en verantwoordelijk de maatschappij vooruithelpen. Geld verdienen is een randvoorwaarde en blijvend winst maken toont aan dat je volgens de spelregels speelt.”
Deze topondernemers blikken niet enkel terug op hun al dan niet hobbelig parcours vol moeilijkheden en kansen, ze blikken ook resoluut vooruit met hun soms verrassende opinies over de huidige maatschappelijke en economische uitdagingen. Bijvoorbeeld, de gebroeders De Cuyper van Resilux vinden dat het ecologisch probleem van kunststoffen door de ophaling en de recyclage opgelost is: “Het probleem is de domme mens. Hij gooit die fles in het water.”
Zo wordt ‘Goud’ meteen een authentiek tijdsdocument over wat een plejade aan verantwoordelijke ondernemers vandaag bezighoudt: internationalisering versus lokale verankering, digitale transformatie, tewerkstelling en robotisering, duurzaamheid en groei, generatie Z en de vergrijzing, verantwoord aandeelhouderschap… Michèle Sioen: “Als familiebedrijf is het geen ramp als je eens een minder jaar hebt. Als beursgenoteerd bedrijf moet je permanent presteren. De beurs houdt je wakker.”
Hoewel ‘deugdelijk bestuur’ een wedstrijdcriterium is, komt het helaas niet als dusdanig aan bod in een specifiek hoofdstuk. Hoe zijn deze ondernemers over de jaren heen omgesprongen met hun raad van bestuur en de verschillende ‘governance’-rollen? Hoe overleggen zij, hoe beslissen zij? Dat komen we slechts bij sommigen terloops te weten. Vic Swerts van Soudal stelde bijvoorbeeld in 1998 al een externe CEO aan: “Daar was niets moeilijks aan. Ik ben een fiere vogel maar geen idioot. Ik heb me omringd met verstandigere mensen en specialisten. Maar dat betekent niet dat zij altijd hun goesting mogen doen.” De finale beslissingen liggen nog steeds bij hem…, voegt de auteur er fijntjes aan toe.
De hoofdstukken ‘Overdracht van de macht’ en ‘Familiaal ondernemerschap en generatiewissels’ bieden wel een open inkijk in de toch wel zeer emotioneel geladen machtsproblematiek. Je leert hier zeker welke fundamentele bijdrage een raad van bestuur met onafhankelijken kan of had kunnen vervullen.
Het zal wel geen toeval zijn, gelet op de wedstrijdcriteria, dat veel van de geïnterviewden goede bekenden of vrienden aan huis zijn bij ETION of voorganger VKW. Gewezen VKW-voorzitter Guido Beazar en broer Wim brengen beklijvend openhartige getuigenissen over maatschappelijk verantwoord ondernemen vanuit een christelijke opvoeding. Zij kijken ook met verwondering terug naar hun ‘naïeve’ jaren negentig, toen starters nog nauwelijks begeleid werden. Financiering? HR? Internationalisering? Bij Compex moesten ze alles zelf ontdekken…
Anderzijds bestaat er in Vlaanderen ook zoiets als ‘Manager van het Jaar’ van Trends. We hebben het snel even voor je opgezocht: 9 van de 25 ondernemingen in ‘Goud’ leverden in de voorbije 34 edities ook een ‘Manager van het jaar’. Fernand Huts was reeds manager van het jaar in 1987, Katoennatie werd pas in 2014 ‘Onderneming van het Jaar’. Andere gewezen ‘managers van het jaar’ die in dit boek verschijnen zijn Luc Bertrand, Jan Callewaert, Hans Bourlon & Gert Verhulst, en Michèle Sioen. Toch zijn zij allen veel meer ondernemers dan managers.
We zijn blij dat Antoon De Proft op pagina 21 beide categorieën duidelijk van elkaar onderscheidt: “De meeste ondernemers hebben driehonderd percent energie, ze blijven maar doorgaan, ze nemen veel risico. Zij kunnen dwars door een muur gaan en totaal crazy dingen toch voor elkaar krijgen. Een manager managet en is bezig met de execution via mensen en processen. Hij haalt het risico weg, dus doet hij eigenlijk het omgekeerde van de ondernemer.”
Een breder uitgewerkte inhoudstafel met meer onderverdelingen of trefwoorden per hoofdstuk (toch telkens om en bij de twintig bladzijden) had gemogen. De negen boeiende kaderstukken worden zelfs helemaal niet aangekondigd. Elk van deze mini-portretten bij één ondernemer brengen een betekenisvol verhaal met boeiende anekdotes. Lees zeker het inside verhaal ‘De zeven neven van Ardo’ van Bernard en Philippe Haspeslagh over de familiale fusie van Ardo en Dujardin Foods en de aanstelling van een externe CEO.
Voor wie van plan is in 2020 meer ondernemend gedrag aan de dag te leggen, bieden de meer dan 200 bladzijden zeker een prima bron van goede voornemens! Maar net als in een goudmijn moet je ook hier zelf delven naar de inzichten die voor jou waardevol kunnen zijn.
- Meer info over het boek op de website van Lannoo.