Duaal leren, zegen of vloek?

Ook wordt al te gemakkelijk de vergelijking gemaakt met het succesvolle systeem van Duitsland. Maar die vergelijking loopt mank. Enkele verschilpunten:

• Het duaal onderwijs geniet er maatschappelijk aanzien en is populair bij jongeren.
• Vaak zijn het middelgrote familiebedrijven die meewerken.
• Er is een intensieve samenwerking tussen ondernemers, scholen, kamers van koophandel en overheid.
• Er wordt door overheid en bedrijven gemiddeld 17.933 euro per leerling (loon, mentor en voorzieningen) geïnvesteerd (rekening houdend met de productieve arbeid is dit een nettokost van 5.398 euro).

Vlaanderen daarentegen is op de eerste plaats een regio van kmo’s. Daardoor duiken een aantal praktische vragen op, maar er zijn ook een aantal voorwaarden te vervullen. Enkele beleidssuggesties die bedrijven kunnen stimuleren, zijn:

• Voorkom potentiële drempels zoals extra plan- of administratieve lasten.
• De jongere moet goed voorbereid zijn op werkervaring. Een goede basisopleiding is onontbeerlijk.
• Er moet duidelijkheid zijn over wat duaal leren verwacht van het bedrijf.
• Zorg, zoals in de meeste landen, voor een subsidiesysteem waarbij er voor de ondernemingen een financiële tegemoetkoming is voor het begeleidingsaspect.
• Ontwikkel een degelijk intermediair niveau als informatiepunt en ondersteuning voor bedrijven met bijzondere aandacht voor de kmo.

Het duaal leren mag bovendien niet leiden tot een dualisering van het arbeidsmarktgericht onderwijs. Waarbij het voltijds regulier onderwijs een soort van kwalitatieve B-stroom wordt van nog te oriënteren jongeren die niet-arbeidsmarktrijp zijn.

We mogen daarnaast ook de jongeren in het huidige stelsel van ‘Leren en Werken’ niet uit het oog verliezen (een andere vorm van leren op de werkvloer). Ook de Vlaamse Onderwijsraad pleitte er al voor om ‘Leren en Werken’ niet zomaar te integreren in duaal leren. Duaal leren is bedoeld als een sterke leerweg. Een aanzienlijk deel van jongeren in ‘Leren en Werken’ kunnen niet doorstromen naar duaal leren zoals dat momenteel is uitgewerkt. Zij hebben nood aan maatwerk en in het stelsel van ‘Leren en Werken’ liggen voor hen momenteel meer mogelijkheden.

Ten slotte mogen we ook niet denken dat we met invoering van het duaal leren onmiddellijk een aantal andere complexe knelpunten gaan oplossen. Zoals de ongekwalificeerde uitstroom, een grotere instroom in het nijverheidstechnisch onderwijs, meer technisch geschoolde profielen… Dat is te simplistisch. Daarvoor zijn andere, meer fundamentele maatregelen nodig, onder andere om het watervalsysteem te stoppen.

• Download Inspiratienota 90A, Het systeem van duaal leren, zegen of vloek?, september 2016 [PDF, 8 blz., 223 kB]