Gedeeld gelukske
Opinie van Jochanan Eynikel (Ondernemen, mei 2019)
‘Happiness is only real when shared.’ Met verkleumde vingers noteerde Chris McCandless deze woorden aan het einde van zijn dagboek op een trektocht doorheen de Verenigde Staten. Ziek en ondervoed stierf de 24-jarige jongeman in 1992, na een verblijf van 113 dagen in een verlaten bus in de grillige natuur rondom Fairbanks, Alaska. Hij zou voor velen een cultheld worden, vooral na de verfilming van zijn leven in Into The Wild door Sean Penn. Een jonge avonturier die ondanks zijn welgestelde achtergrond en hogere studies, durfde te kiezen voor een leven van soberheid, anti-materialisme en nauw contact met de natuur.
Toch eindigde McCandless’ solitaire leven met het inzicht dat ongedeeld geluk geen geluk kan zijn. Het illustreert hoezeer geluk een sociaal gebeuren is. We worden gelukkig als we dat kunnen delen met andere mensen of voor hen iets kunnen betekenen. De mens is een sociaal dier of zoon politikon dat alleen in de polis, of in gemeenschap met anderen, ‘zijn volmaaktheid kan vinden’, zoals de Griekse filosoof Aristoteles 24 eeuwen voor McCandless al wist.
Diverse geluksonderzoeken bevestigen het belang van sociale relaties voor ons geluk. Eenzaamheid verviervoudigt onze kansen om ongelukkig te zijn. Maandelijks deelnemen aan sociale activiteiten verhoogt onze kans op geluk met bijna 200%. Treffende cijfers uit het Nationaal Geluksonderzoek van de Universiteit Gent in samenwerking met verzekeraar NN. Ze zijn ook voor de bedrijfswereld relevant. Bijna een vijfde van ons geluk is werkgerelateerd. Bij ondernemers en zelfstandigen stijgt dit zelfs naar 32%.
Het is niet enkel de inhoud of status van een job die bepalend is voor werkgeluk. Ook sociale relaties zijn daarin van wezenlijk belang. Meer nog, we zoeken die zelfs bewust op in werk. Dat leert eigen onderzoek van ETION in samenwerking met Acerta naar wat werk betekent voor ondernemers en leidinggevenden. Andere mensen ontmoeten en ermee samenwerken staat daarin op de derde plaats. Liefst 40% geeft dit aan als een belangrijke reden om te werken. Ter vergelijking: een inkomen staat daarin maar op de 6de plaats (28%). We zien het belang van sociale relaties op het werk overigens ook bij werknemers. 8 op 10 werknemers werkt om sociaal contact te hebben en dit cijfer neemt jaar na jaar toe (Trendhuis Werkbarometer 2019).
Het loont dus de moeite voor ondernemingen om in de manier waarop ze werk organiseren ook aan existentiële behoeften tegemoet te komen. Ook al is een inkomen uit werk voor de meesten nog een noodzaak, we werken niet meer alleen om te overleven. We willen leven in het werk. We identificeren ons meer dan ooit met ons werk. Hoe vaak stellen we onszelf niet voor aan de hand van ons werk? Of vraag kinderen wat ze later willen worden en je krijgt bijna altijd een beroep. Ik werk dus ik ben, lijkt het wel vandaag.
"We werken niet meer alleen om te overleven. We willen leven in het werk."
Bedrijven moeten geen nieuwe kerken worden die ons de weg naar het geluk wijzen. Maar als kleine gemeenschap van mensen – als polis – hebben ze er wel een belangrijke invloed op. Een bedrijf kan een plek zijn waar we elkaar ook als mensen kunnen ontmoeten en daarin een stukje persoonlijk geluk kunnen vinden. Dat is meer dan een nice to have.
Geluk is wat ons drijft in het leven en ons afremt als we het niet ervaren. Een onderneming kan er alleen maar wel bij varen door hieraan bij te dragen. Waar mensen zich goed voelen op het werk, is er minder ziekteverzuim, een hoger engagement en vaak ook hogere prestaties. Goed voor iedereen dus. Ook werkgeluk is een gedeeld gelukske.