De discussie over hogere spaarrente is een gemiste kans

Belfius Bank verhoogt volgende week haar rente op spaarboekjes. Andere grootbanken zullen wellicht volgen. Daarmee lijkt de discussie over een wet die banken verplicht tot het verhogen van spaarrentes, voorlopig van de baan. Zo’n wet zou overigens voorbijgaan aan een veel grondigere hervorming van ons spaar- en financiewezen. In dat opzicht is het debat van de voorbije weken een gemiste kans.

Blijkbaar zijn heel wat politici al vergeten dat ze amper twee maanden geleden nog bezorgd waren over de stabiliteit van het financieel wezen. Objectief gezien hebben banken vandaag ruimte om de rente op spaarboekjes te verhogen, maar tegelijk blijft het financieel bestel een kaartenhuis. Dat huis werd na de financiële crisis grondig versterkt met hogere kapitaalbuffers. Dat neemt niet weg dat banken gevoelig blijven voor renteschommelingen. Dat heel wat politici dat niet begrijpen, is zorgwekkend.

Fundamenten

Het ging de voorbije weken ook bijna nooit over de fundamenten van het systeem. Zoals bijvoorbeeld over de fiscale stimulans voor spaarboekjes. Die heeft tot gevolg dat banken onevenredig veel goedkope werkingsmiddelen ophalen via spaarboekjes. Die massa aan werkingsmiddelen moet in evenwicht blijven met een al even gigantische massa (hypothecaire) leningen. Wanneer de marktrente stijgt, komt dat model onder druk. Wetgeving die banken hogere spaarrentes oplegt, is echter een vorm van maatschappelijke contractbreuk en niet zonder gevaar voor de stabiliteit van het systeem.

Wetgeving die banken hogere spaarrentes oplegt, is een vorm van maatschappelijke contractbreuk en niet zonder gevaar voor de stabiliteit van het systeem.

Onze fiscaliteit maakt het niet alleen de banken gemakkelijk. Ook spaarders en beleggers zitten gevangen in een spaarboekjescultuur. Waarom gaan spaarders in andere landen zelf veel vlugger op zoek naar hogere rendementen via termijnrekeningen? De voorbije maanden stroomde slechts een fractie van de 300 miljard euro op spaarboekjes richting termijnrekeningen. Waarom denken wij in dit land altijd eerst aan overheidsreglementering in plaats van zelf het heft in handen te nemen?

Gebrek aan concurrentie

Voorgaande suggereert dat er iets schort aan de marktwerking. In haar stabiliteitsrapport schreef de Nationale Bank in maart nog dat een trage stijging van de spaarrente zou kunnen wijzen op een gebrek aan concurrentie in de banksector. Diezelfde Nationale Bank concludeerde vorige week in een ander rapport dat er geen reden is om hogere spaarrentes af te dwingen via wetgeving. Dat laatste is namelijk een veel te draconische ingreep. Het is begrijpelijk dat de Nationale Bank de stabiliteit van het financieel wezen prioriteit geeft. Maar, wanneer je de conclusies van die twee rapporten naast elkaar legt, dan rijst een sterk vermoeden dan er in de Belgische banksector wel degelijk te weinig concurrentie is.

Het financiewezen grondig hervormen is andere koek dan proefballonnetjes oplaten voor nieuwe wetgeving die populair in de oren klinkt. En zo hebben onze beleidsmensen andermaal een kans gemist om de melkkoe van ons spaarwezen bij de horens te vatten.